Все новости
Саман увер
13 Кылме 2024, 17:30

Кушто улат, марий Данко?

«Одо тувырым чиен, одо от лий; рушла пелешткален, рушыш от савырне», - возен  М. Илибаева «Кугу тӱня - шыгыр тӱня» романыштыже. Тидын дене тудо самырык тукым шочмо йылмыжым, марий койышыжым ынже мондо, арален илыже манын каласаш тыршен. Тиде ойым тачат ушештарыде ок лий…

Кушто улат, марий Данко?
Кушто улат, марий Данко?

Тений 31 октябрь гыч 2 ноябрь марте Йошкар-Олаште Марий калык погыным латкокымшо гана эртарышт. Тушко элнан тӱрлӧ кундемже гыч ныл шӱдӧ утла делегат чумырген манын ойлышт-возышт. Нунын кокла гыч шуко еҥже Интернетысе шке соцлаштыкешыже XII Марий калык погынышто улмыж нерген фотом да уверым вераҥдыш. Сай качестван, пеш мотор фото-влакым уло марий калык ужо, очыни. Чевер марий тувырым чиен, делегат-влак «XII Съезд марийского народа» манын возымо да марий орнаментан, мероприятийын логотипшым ончыктыман баннер воктене возалтыныт. Южыштын оҥыштышт визитный картычке, кидыштышт блокнот да ручка койыт. Чыла вере «XII Съезд марийского народа» да «XII Марий калык погын» манмым ужына. Рушла чыла вере ик семын возеныт гын, марла «погын» мутым ик вере изи буква дене, вес вере кугу буква дене сереныт. Чын кузе лийшаш? Умылем, тиде Погын икымше лиеш ыле гын, но латкокымшо гана эрта, а чын кузе возаш, кызытат огына пале улмаш… Фотожым соцлаштыкыште вераҥдыше кажне еҥынат ик тӱрлӧ текст. Чылан рушла возымо текстым кучылтыныт, эсогыл ик йоҥылышак Интернет мучко «чоҥештылеш»... А тушто лиймым шке мут дене возаш ок лий ыле мо?

Калыкын кӧ улмыжым эн ончыч йылме ончыкта, вара гына вургем, йӱла. Тиде Погынышто лиймыже да мом ыштымыж нерген ик делегатат марла ыш возо ала мо? Чылан ала-кӧн рушла возымо текстшым копироватлат да шындат, копироватлат да шындат. «Шочмо йылмына цифровизаций аланыште кугу кӱкшытыш шуын. Марий тиште, клавиатура улыт», - манын, кӱкшӧ трибуна гыч эре моктанен ойлат. А шкеныштым чолга марийлан, йылмым, йӱлам, культурым аралыше, эсогыл вияҥдышылан шотлышо еҥ-влак тудым шке илышыштышт огытат кучылт, миен лектеш. Тугеже, могай примерым нуно молылан ончыктат?

Погынышто лийше марий эн ончычак шочмо йылмым палышаш, тудын дене ойласышаш, лудшаш-возышаш. А илыш дене тӧр ошкылеш гын, марий клавиатурым эн первый шке телефонышкыжо шындышаш да соцлаштыкыштыже кеч-могай уверым шочмо йылме дене возышаш. Тунам тудо моло марий еҥлан да ончыкылык тукымлан М. Горькийын Данкож гай лиеш.

P.S. «Тиде Погыныш логалын огылат, ӧпкелен воза» манын ида шоно. Ӱжыт гынат, ом кай ыле. Мо ышталтмым ончем-ончемат, марий калык, йылме верч чон коршта. Сере, ит сере - садак сай велыш нимогай вашталтыш уке. Кажныжат шкаланже ала-могай пайда верч гына толаша. Погынышкат, фотош велалтын, шкеныштым ончыкташ веле коштыт улмаш.

Автор:ЙОГО ЛУДШО.
Читайте нас: