Тений диспансеризацийым 1928, 1931, 1934, 1937, 1940, 1943, 1946, 1949, 1952, 1955, 1958, 1961, 1964, 1967, 1970, 1973, 1976, 1979, 1982, 1985, 1988, 1991, 1997 ийлаште шочшо-влак эртен кертыт.
Диспансеризаций молан кӱлеш?
Тӱҥалтыш жапыште ятыр хронический чер шкенжым нигузе огеш палдаре, чер атыланаш але вияҥаш тӱҥалмым ончычрак пален налаш гын, тудым сайынрак эмлаш лиеш.
Диспансеризаций 21 ияш да тылеч кугурак еҥ-влаклан кум ийлан ик гана тугок эртаралтеш.
Тений тендан ийготдам «3-лан» пайлаш лиеш гын (вес семын каласымаште 21, 24, 27, 30, 33 ияш улыда да умбакыжат тугак), тыланда диспансеризацийым эртыман. Ийготдам «3-лан» пайлаш огеш лий гын, тендам профилактикылан кӱчык программа почеш терген кертыт.
1. Инвалид лияш але жап шуде колаш амалым ыштыше хронический инфекционный огыл чер-влакым пален налмаш. Тыгайлан шотлалтыт: шӱм да вӱргорно чер-влак, эн ончычак шӱмын ишемический черже да цереброваскулярный чер-влак; злокачественный новообразований-влак; сакыр диабет; шӱлымӧ орган-влакын хронический черышт, туберкулез.
2. Хронический инфекционный огыл чер-влакын лӱдыкшӧ факторыштым пален налмаш: артериальный давленийын, холестеринын, глюкозын кӱкшӧ улмыштым; тамакым шупшмым; аракам шотдымын йӱмым; пайдале огыл кочкышым кочмым; шагал тарванылмым; уто нелытым погымым але ӧрдымым.
3. Шӱм да вӱргорно чер дене черланен кертме лӱдыкшӧ да пеш кугу лӱдыкшӧ улман еҥ-влак дене профилактический консультацийым эртарымаш, тыге чер атыланен да вияҥ кертме лӱдыкшым иземдымаш.
4. Кӱлеш гын, эмлымаш, ешартыш шымлымашым эртарымаш да умбакыже эскерымаш.
Илыме, пашам ыштыме але тунемме верыште улшо поликлиникыште эрташ лиеш. Туштак тидлан кузе ямдылалтме, кунам да кушко мийыме шотышто умыландарат.
Диспансеризацийым кок этап дене эртарат
1-ше этап годым участковый врач тыглай, информативный йӧн дене черланен кертме лӱдыкшӧ уло-укем да могай тазалык тӱшкаш пурымым рашемда, кӱлешанлан шотла гын, диспансеризацийым умбакыже, 2-шо этапым, эрташ колта. Чыла шымлымашым айдемын ийготшым шотыш налын шуктат.
2-шо этап годым инструментальный але лабораторный йӧн-влаклан эҥертат. Ешартыш шымлымашым ышташ, могай тазалык тӱшкаш пурымым да диагнозым рашемдаш, кӱлеш годым эмлаш, келге профилактический консультацийым эртараш манын, нуным врач-терапевт палемда.
Пашам ыштыше-влаклан жапым кузе муман?
Россий Федерацийын 2011 ий 21 ноябрьысе «Россий Федерацийыште граждан-влакын тазалыкыштым аралымын негызше нерген» 323-ФЗ № Федеральный законжо почеш вуйлатыше-влак пашаеҥыштлан медицина осмотрым да диспансеризацийым эрташ йӧным ыштышаш, нуным паша гыч колтышаш улыт.
Диспансеризацийым эрташ поликлиникыш лучо эрдене, кочде мияш.
Пелен паспортым да медицинский страховой полисым налман.
Пытартыш 12 тылзе кок-лаште врач иктаж шымлыма-шым эртарен гын, тидым пеҥ-гыдемдыше кагазым налман.
Результат чын лийже манын, анализлан кузе ямдылалтме да пробым налме нерген поликлиникыште умыландарат.
Тазалык тӱшка мом ончыкта?
Диспансеризаций годым эскерыме негызеш врач тазалык тӱшкам палемда.
1-ше тазалык тӱшка шӱм да вӱргорно чер лийын кертме ӱлыш да кокла лӱдыкшӧ годым эреак эскерышаш хронический чер уке улмым ончыкта.
Чыла граждан дене таза илыш-йӱлам кучымо шотышто профилактический консультированийым эртарат.
2-шо тазалык тӱшкаш тугай граждан-влакым пуртат, кудыштын эскерышаш хронический черышт уке, но шӱм да вӱргорно чер вияҥ кертме кӱкшӧ да пеш кӱкшӧ лӱдыкшӧ уло. Тыгай пациент-влак дене лӱдыкшӧ фактор-влак шотышто келге профилактический консультированийым, пӧлка (пӧлем), профилактика медицина але тазалык рӱдер-влакын медицина пашаеҥышт тергыме почеш лӱдыкшым иземдаш полшышо мероприятий-влакым эртарат.
3-шо тазалык тӱшка - хронический чер-влак улыт, кӱлеш семын эмлат, чер нелемме лӱдыкшым иземдат, врач темлыме почеш жапын-жапын эскерат. Тыгай пациент-влакланат посна але тӱшка дене (пациент-влакын школышкышт коштмаш) келге профилактический консультированийым эртарат.
(Российысе Тазалыкым аралыме министерствын «Профилактика медицина ГНИЦ» ФГБУ-жын материалжылан эҥертыме.)