Марий улмем дене кугешнем

Шаран районышто марий-влак шукын огытыл гынат, марий ял-влак эн моторлан шотлалтыт. Нуно чодыра, эҥер воктене да икте-весе деке лишке верланеныт. Пытартыш перепись годым южо вере марий-влакым пошкырт манын возеныт гынат (тыге ойлат), шочмо йылмышт дене мутланат. Марий пайрем-влакат йомын огытыл.

Мый Акпарс ялеш шочын-кушкынам. Ял воктене кӱкшӧ курык-влак шуйнат. Курыкан верыште Совет ден Школ урем-влак верланеныт. Воктенак чодыра, а туштыжо мо гына уке - мӧр, пӱкш, поҥго… Ял калык памаш вӱдым йӧрата. Памаш-влакын лӱмышт пеш ныжылге - Кӱчык памаш, Йыгыр памаш, Апшаткудо памаш, Конак памаш.

Марий калык поро койыш-шоктышан, кумылзак улеш. Коклаштына татар, чуваш, руш, немыч-влакат шагалын огыл илат. Чыланат икте-весына деке коштын, ваш-ваш полшен илена. Татарла, рушла мыняр ияшем годым ойлаш, умылаш тӱҥалмемым ом шарне. Илышыште марий улмемым нигунам шылтен омыл. Тугайжат лийын, кунам вашлийме еҥ-влак марий калыкын кӧ улмыжо, кушто илымыже, могай йӱлам шуктымыжо нерген пален огытыл. Мый нунылан марий йылме финн-угор йылме тӱшкаш пура манын умылтаренам.

Марий улмемлан илышыште нигунам йошкарген омыл. Кок курс деч вара мемнам Краснокам районысо Эльян педучилище гыч Благовещенск педучилищыш кусарышт. Тушто кок курсым тунем лекна. Тунемме жапыште ме, марий ӱдыр-эрге-влак, калыкнан лӱмнержым волтен огынал. 25 ий деч вара Благовещенскыште вашлиймаш эртыш. Класс вуйлатышынам моткоч йӧратена ыле. Тудат мемнам тугак ончен. Мемнан дене вашлиймылан моткоч йывыртыш. Мария Антоновна Кормщикован тунам ойлымо мутшо кызытат пылышыштем: «Мои дорогие, лучшие в мире воспитанники, выпускники Благовещенского педучилища, не могу забыть вас. Таких, как вы, у нас никогда не было. Пока я работала, каждое совещание начинали с вас. Вами его и завершали. Все педагоги нашего училища вас хвалили». Ме, марий ӱдыр-эрге-влак, сайын тунемынна, активный, тыматле, вожылшан лийынна, струнный оркестрыште, художественный самодеятельностьыште усталыкнам шуаренна.

Кокымшо ий школ-интернатыште пашам ыштем ыле. Министерство гыч проверкым вученна. Тергыше-влакын толмышт деч ончыч шкенан вуйлатыше-влак пашаштына ятыр ситыдымашым муыч, садлан погынымашым эртарышт. Директор пеш шыдештын, йошкарген, кидшым рӱзкален, йӱкым кугемден вурсыш. Пытартыш мутшо-влак тыгай ыльыч: «Почему, по какой причине только у одной Урсаевой все в порядке?» Изи паузо деч вара ик туныктышо верже гыч вашештыш: «Анна Ивановна, потому что одна Урсаева среди нас - марийка…»

Ме, марий-влак, шочмо йылмынам мондышаш огынал. Мемнан йылмына - кугезына-влакын пуэн кодымо пӧлекышт. Тыгай пӧлекым йӧратен, арален илышаш улына.

З. СЫРТЛАНОВА-УРСАЕВА.