Калык-влак коклаште келшымаш шочмо йылме гыч тӱҥалеш

Тудым почшыла, Башкортостан Республикын Вуйлыкшо Р. Хамитов тыге каласыш: «Образований да шочмо йылмым тунеммаш деч посна элысе чумыр нацийын ик еш гай улмыжым ужаш ок лий. Садлан таче икымше гана тыгай состав дене чон почын кутыраш чумыргенна». Погынымаш Башкортостан Республика Вуйлык пеленсе Калык-влак кокласе келшымашым да тыныслыкым пеҥгыдемдаш полшен шогышо Советын да Башкортостан Республикысе калык-влакын ассамблейыштын Советшын, тыгак республикысе тӱрлӧ конфессийын, национальный мер организаций-влакын еҥыштым да СМИ пашаеҥ-влакым ушен ыле.

Р. Хамитов кугыжаныш йылмым да республикыште илыше калык-влакын йылмыштым туныктымо да вияҥдыме шотышто Указым пеҥгыдемдымыж нерген ойлыш. Тиде программым илышыш шыҥдараш 100 утла миллион теҥгем ойырат. Республика Вуйлатыше йочасадлаште, школлаште да вузлаште йылмым качественно туныктыман, тидым лӱмжылан гына огыл, редакций, театр да филармоний, тӱвыра аланысе моло пашаеҥ-влак дене вашкыл негызеш шуктыман манын палемдыш. Калык-влак кокласе кылым да икте-весе дене келшен илыме пашам виктарымылан муниципалитет вуйлатыше-влакын вуйын шогышашышт нерген посна ойырен каласыш.

Кызытсе обществыште йылме политика эн кӱлешан, тудо тыныслык, икте-весе дене келшымаш да чумыр нацийын пеҥгыдылыкше верч шогымым ончыкта - тыгай шонымаш дене палдарышт умбакыже Российысе мусульман-влакын Рӱдӧ духовный управленийыштым вуйлатыше, Верховный муфтий Талгат Таджуддин, Руш православный черкын Москвасе патриархатшын Башкортостанысе метрополийжын вуйлыкшо Никон, Башкортостан Республикысе мусульман-влакын Духовный управленийыштын председательже Нурмухамет Нигматуллин да молат.

«Кажне калыкын шочмо йылмыже молын дене тӧр праван, икшывын шочмо йылмым тунемаш кумылжо уло гын, РФ Конституцийыште пеҥгыдемдыме негызеш тидым шуктыман. Муниципальный кӱкшытыштӧ шуко мероприятий эртаралтеш, но тиде улыжат культурологический факторым веле ончыкта. А калык дене пашам ыштымаште эше политический да экономический негыз, кугыжаныш могырым виктарыме политике кӱлыт. Россий мучко икгай национальный политикым намийыман, садлан национальность-влак дене пашам ыштыше федеральный агентствын статусшым федеральный министерстве кӱкшытыш шуктыман, кӱшычын ӱлыкӧ шумеш ик семын виктарыме кугыжаныш правовой негызым ышташ законым лукман», - тыге палемдыш Башкортостанысе Руш-влакын соборыштын исполкомжым вуйлатыше

В. Пчелинцев.

Башкортостанысе «Ала-Тоо» кыргыз тӱвыра рӱдерын председательже С. Алиева шочмо йылмым тунемме шотышто ойлымыжым пеш оҥайын иктешлыш: «Шке кумылын тунемме принципым шуктен толаш гын, иктаж 50 ий гыч шочмо йылмыштым палыше татар ден башкир-влакат пычырик веле кодын кертыт. А мом ойлаш шагалрак чотан моло калык нерген?» «Совет жапыште религийым шыгыремдат ыле, конешне, - мутым нале умбакыже республикысе Азербайджан-влакын общиныштым вуйлатыше М. Султанмагомедов. - Но тунам ме, тӱрлӧ калык-влак, Совет Ушем мучко чынже денак келшен иленна, кугыжаныш программе почеш школлаште кажнына шке йылмынам тунемынна, нимогай шыгыремдымаш, икте-весе деч вожылмаш, ваш сырымаш лийын огытыл. Тыгай шӱлышан илышым чоҥаш шонена гын, нимом уым кычалме ок кӱл. Тугодсо шеҥгелан кодын гынат, мыланна уэшын поктен шуаш мыняр жап кӱлеш? Тыгай годым кумдан палыме ожнысо лӱмлӧ еҥ-влакым чӱчкыдын шарналтена. А кушто улыт тӱрлӧ калык гыч лекше Расул Гамзатов, Чингиз Айтматов, Мустай Карим гай кызытсе писатель-влак?»

Р. Хамитов погынымаште кутырымашым иктешлыме ойыштыжо поро тыланымашым да темлымашым пуышо-влаклан таум каласыш да ончыкыжымат, национальный йодышым пырля каҥашен, келшен да икой дене илаш ӱжӧ.

И. ГУБАЕВ.