Ирсай школлан - 100 ий

Кажне эрдене ӱдыр ден рвезе, туныктышо-влак Ирсай кыдалаш школышко вашкат. Школышто икымше урокыш шинчаш йыҥгыр йӱк шоктымылан тений 100 ий лиеш. Ий-влак эртыме семын тыште кӱкшӧ квалификациян, поян шинчымашан коллектив чумырген, школын материальный базыже пеҥгыдемын.

1916 ийыште Ирсай икымше ступенян школышто вуйлатышылан да туныктышылан Варвара Ивановна Смирнова пашам ыштен. 1920 ий мучаште 12 ӱдыр да 33 эрге школыш коштын. Марла туныктеныт. Класс-влак ситыдымылан кӧра илыме пӧртлаште урокым намиеныт: Ирсайыште Мишинкинмыт суртышто ик класс, Метръялыште весе верланеныт. 1950 ийыште шымияш школым чоҥаш тӱҥалыныт. Тушко Ирсай, Метръял, Ӱлыл да Кӱшыл Шогертен, Пушнер гыч йоча-влак коштыныт. 1953 ийыште школ директорлан Салек Апкаликовым шогалтеныт, тудо ты школышто 9 ий пашам ыштен. Тудын ватыже, Алевтина Егоровна, марий йылмым туныктен.

Тиде ийынак Александр Мишин пашаш толын. 1951 - 1954 ийлаште Совет Армий радамыште служитлен пӧртылмек, Бирск пединститутын филологий факультетышкыже заочно тунемаш пурен, школышто завучлан ыштен. 1961 ийыште кандашияш школын директоржылан шогалтеныт.

Тачысе кечын Ирсай школ кыдалашлан шотлалтеш. 1992 ий гыч 264 веран кок пачашан зданийыште верланен, кумдан палыме композитор А. Искандаровын лӱмжым нумалеш. Кызыт школым А. Назмиев вуйлата.

Школын юбилейжым палемдаш педагогический паша ветеран, Ирсай кыдалаш школын тӱрлӧ ийласе выпускникше, ача-ава, уна-влак, ял калык погыненыт. Тыгай кугу пайрем дене саламлаш Мишкан район администраций, образований пӧлка гыч пагалыме уна-влак толыныт. Ирсай школышто тунеммыж нерген шуко поро мутым район администраций вуйлатышын икымше алмаштышыже С. Шамшияров ойлен. Туныктышо ден тунемше-влаклан район администраций да образований пӧлка лӱм дене пӧлекым пӧлеклен.

Ирсай ялсовет администраций вуйлатыше А. Андриянова шочмо школжым юбилей дене шокшын саламлен. Школ ден сельсоветын ваш каҥашен пашам ыштымышт, тунемше-влакын илышыште шуаралтмаште туныктышо-влакын примерышт, йоча-влакым туныктымаште паша воспитанийын надырже да моло нергенат каласен коден.

Пайремышке пагален ӱжмӧ уна-влак коклаште шукерте огыл 85 ияш юбилейжым палемдыше Александр Мишинат лийын. Туныктышо-влак тудлан шарнымаш пӧлекым кучыктеныт.

Школым вуйлаташ тӱҥалмыж годым А. Мишин, самырык гынат, шке вийжылан ӱшаныше, ял калык коклаште пагалыме еҥ улмаш. Икымше ий школ директорлан ыштымыж годым ныл классан школ зданийым чоҥен пытарен. Тунемше-влаклан труд уроклан посна пӧлемым ыштеныт. Варажым эше кум зданийым чоҥеныт.

- Ту пагытыште илыш куштылго огыл ыле. Книга, спорт инвентарь, методический пособий йӧршеш лийын огытыл. Туге гынат тунемше-влакын ача-авашт полшен шогеныт. Чоҥымо пашамат нунылан эҥертен ышталтын… Мемнан тунемшына-влак кокла гыч тале спортсмен, наука пашаеҥ, вуйлатыше, чоҥышо, эллан кӱлешан моло тале еҥ-влак лектыныт, - кугешнен каласкалыш РСФСР-ын сулло туныктышыжо А. Мишин.

1984 ий гыч кыдалаш школым Рима Сычева вуйлатен. Рима Григорьевна шке паша пагытше нерген шарнен ойлыш, школлан книга-влакым пӧлеклыш.

Школын илышыштыже педагогический паша ветеран-влак Александр Мишин, Рима Сычева, Мария Саметова, Анна Русиева, Валентина Аптиева, Елена Саляева, Екатерина Ишмурзина, Евгения Карелина пале кышам коденыт. Нунылан районысо ветеран советын председательже Юлия Балахнина Почетный грамотым кучыктыш. Анастасия Пашкинам, Паибкеч Распаевам, Алевтина Ибаевам, Меҥач Ямаевам, Ӱякай Салмияновам, Виктор Михайловым, Ална Андрияновам, Соня Айгузинам Ирсай кыдалаш школын тауштыме серышыж дене палемдышт. Тиде кечын сценышке шуко еҥым ӱжыч. Нунымат тауштыме серыш да Почетан грамот дене палемдышт.

Кажне школын кугу кӱкшытыш шушо тунемшыже-влак улыт. Ирсай школ спортышто кӱкшӧ лектышыш шушо Ишмурзинмыт еш дене кугешна. Ий еда февральыште Ишмурзинмыт ешын призшылан верч ече дене таҥасымашым эртарат. Тиде лӱмлӧ кечын Ирина, Алексей, Игорь шочмо школыштым саламлаш толыныт. Школышто тунемме пагытышт нерген шарнен каласкаленыт, шке илыш-корнышт дене палдареныт. Школыштлан шарнаш кодшо пӧлекым кучыктеныт. Варажым сценышке тӱрлӧ ийласе выпускник-влакым ӱжыныт. Шокшо салам шомак-влакым тунемше-влакын, туныктышо коллективын ямдылыме пайрем концерт сӧрастарен.