Пуламырым тарватыше «олма»

Мемнан элыш пареҥгым латшымше курым мучаште конденыт. Тунам Пётр I Голландий гыч Петербургыш ик мешак пареҥгым колтен. Кресаньык-влак тудым шынденыт  да сӱванжым кочкын  аяргеныт. Сандене Пётр I кугыжан чыла вере роколмам шындыме нерген указше кресаньык-влак велым пуламырым тарватен. Тыге калык пел курымлан пареҥге нерген монден.

Екатерина II вуйлатыме годым Сенат лӱмын «Наставление о разведении и употреблении земляных яблок» указым луктын. 1765 ий шыжым Ирландий гыч Петербургыш пареҥгым конденыт. Тудым печке-влакыш оптеныт, олым дене леведыныт. Декабрь мучаште тер дене Москваш наҥгаеныт, тушеч губернийлаш колтышаш лийыныт. Йӱштӧ шоген. Пареҥгым Москваште куанен вашлийыныт, но тудо корнышто кылмен улмаш. Шындаш йӧрышыжӧ 135 килограмм наре гына кодын. Шошым тудым Москваште шынденыт, шыжым лукмеке, губерний-влакыш колтеныт. Но калыкын ӱстембалне йот пакчасаскам ужмыжо шуын огыл.

Николай I вуйлатыме годым элыште пакчасаска кушкын огыл, вара шужен ий лийын. Тунам император кажне губернийыште пареҥгым шындаш кӱштен. Московский областьыште кажне кресаньыклан  ныл мера (105 л.) пареҥгым куштыман улмаш, тыгодым тугок ыштыман лийын. Красноярский губернийыште пареҥгым шындаш тореш лийше еҥым Бобруйск крепостьым ышташ колтеныт. Элыште угыч «пареҥге бунт-влак» тӱҥалыныт. Туге гынат калыкым лыпландарен кертыныт,  тулеч вара пареҥге «кокымшо киндыш» савырнен. 

Кызыт ятыр еҥ колхоз-влак гӱжлымӧ жапыште школ гыч пасу пареҥгым лукташ коштмым шарналта докан. Тудым луктын пытараш южо ий ик тылзат ситен огыл. Тунам пасушто могай весела лийын! Кызыт элыште тунар шуко пареҥгым огыт шынде гынат, тудын деч посна илышна садак тичмаш огеш лий.