Все новости
Ял илыш
17 Кылме 2022, 14:47

Маевка - шочмо-кушмо верна

Маевка ял Мишкан районын ик эн ямле лукыштыжо верланен. Ял воктен кугу чодыра, ер, кумда пасу, кӱкшӧ курык, яндар памаш-влак улыт. Ик могырно Изэҥер, вес велне Секияз эҥер йоген эртат. Изэҥерын пурла серыштыже нимучашдыме ужар олык шарлен возын. Кеҥежым тушто шуко пеледыш кушкеш, мӱкш-влак мӱйым погат. Кӱкшӧ Тӧлдӧ курык ӱмбач пӱтынь ял коеш. Кеҥежым курыкышто еҥ-влак емыжым, саскам, поҥгым, пӱкшым погат. А ял воктен гӱжлышӧ кугу чодырана янлыклан поян, тушто могай гына кайык йӱкым от кол: я куку муралта, я шӱшпык шӱшка, шиште пушеҥгым перкала.

Авторын колтымо фото.
Авторын колтымо фото.

Геннадий Мухаярович Васин ялна кузе шочмо нерген тыге шарнен ойла: «…1921 ийыште Чорай ял гыч 8 еш у мландым кычал каен. Эҥер воктен у верым ойырен налмек, Маевка ял манаш тӱҥалыныт. Тушто 16 руш да 29 марий кудо лийын. Нуно келшен пашам ыштеныт, пайремым пырля эртареныт. 1935 ийыште Новокшоновка, Платоновка руш ял-влак да Маевка, погынен, «Ильич» колхозыш ушненыт. Озанлыклан ушкал, имне, чыве ферма-влакым чоҥеныт. Ялыште йочасад, школ, клуб, медпункт, колхоз правлений лийыныт.

Кугу Секияз эҥер шошым шарлымыж годым ялышкат шуын, садлан кажне гаяк суртышто пушышт улмаш. Эҥер ӱмбалне кугу вӱд вакш шоген. Тушко шурно йоҥышташ пошкудо ялла гычат коштыныт. Тӧлдӧ курык воктен верланыше кермыч заводышто кеҥежым кермычым кыреныт. Колхоз поян лийын, садлан калыкат улан илен. 

Кугу Ачамланде сар годым Маевка калыкат эллан кертмыж семын полшен. Ленинград гыч эвакуированный-влакым кондымек, кажне суртыш пуртеныт. 

Кодшо курымын 70-ше ийлаштыже «Ликвидация неперспективных деревень» программым илышыш шыҥдараш тӱҥалмек, изи ял-влакым пытараш пунчалым луктыныт. Тыге Маевка гыч еҥ-влак кӧ олашке, кӧ пошкудо ялыш илаш куснен каяш тӱҥалыныт, тыште 9 сурт, эн ончыч куснен толшо-влакын тукымышт гына кодыныт. Минилбай Сайфутдиновын, Камилан Сайпашевын, Михаил да Михайдар Изибаевмытын тукымышт кызытат Маевкыште илат. 

2005 ий 7 майыште ялыштына Кугу Ачамланде сарыште сеҥымылан 60 ий темме лӱмеш стелым почмо. Тиде пашам Илья Камиланов ден Владимир эргыже ыштеныт. Тыгак тунамсе Чорай ялсовет председатель А.П. Байназов, Ленин лӱмеш колхоз председатель Д.А. Осипов, Чорай больницын тӱҥ врачше О.И. Семёнов полшеныт, ял калыкат ӧрдыжеш кодын огыл. Ынде кажне Сеҥымаш кечын стела воктен митингым эртарат.  

Тачысе кечылан Маевкыште 13 сурт уло. Пытартыш вич ий коклаште ялыште эше 3 у суртым ыштеныт. Тиде тӱҥалтыш гына манын ӱшанена, вет самырык еш-влакынат шке шочмо ялыштышт илаш кумылышт уло. Чорай ялсовет администраций нунылан мландымат пуа. Ялна изи гынат, тысе калык ик ешла келшен ила. Чыла пашам пырля погынен ыштена. 2021-2022 ийлаште районышто эртарыме ТОС (верысе мер самоуправлений) конкурсыш ушнышна, «Эн уста территорий» номинацийыште дипломым сеҥен нална. Тидын дене гына ышна серлаге, погынен каҥашымек, «Айык села - 2022» конкурсышто вийнам тергаш кутырен келшышна».

Автор:А. КАМИЛАНОВА, Чорай гимназий пеленсе ГКП-н воспитательже. Мишкан район.
Читайте нас: