Все новости
Ял илыш
16 Июнь 2020, 17:18

Сагынен илем, ончен ял корныш…

Лукеш кодшо илемын пӱрымашыжеКугорно гыч Тошто Эшым ял марте шым уштыш лиеш, машина дене кудалаш гын, вич минут наре жапым веле налеш. Икмыняр ий ончыч тыште асфальтым вакшме, садлан, лавыраш пижын, лаке-влак гоч тӧрштыл коштмо ожнысо корно деч нимат кодын огыл. А ял йырысе пӱртӱс пеш сӧрал. Лишемме семын ала-могай дачный поселкыш логалмыла чучеш.

Шып, уремыште нигӧат уке. Лач ик-кок пакчаште пареҥгым урышо-влак койыт. Ял мучаш гыч пурымаштак - тӱҥалтыш школ, тудо ик ий ончыч петыралтын. Но шӱлыканла ок кой, пуйто тугак пашам ышта, лач кеҥеж жаплан йоча-влакым каналташ колтен. Кудывечыште кушкын шогалше кужу шудо гына нылле утларак суртан, ик уреман ялыште шинчымаш «полатын» шке ӱмыржым шуктымыж нерген ушештара. Лӱмлӧ марий шанчыеҥ Г. Кармазинын да Совет Ушемын Геройжо И. Ишкининын пырдыжысе шарнымаш оҥаштат изишак шапалгеныт. Школ ваштареш, урем гоч Ишкининын илыме суртшо воктене, талешкым шарныме лӱмеш стелым шогалтыме. Туштак ялысе музейын изирак пӧртшӧ. Шудолык гай лӧзаҥше аланыште «вуйжым нӧлтен» шогышо баскетбол дене модмо щит школын ончычсо спортплощадкыж нерген ушештара. Презылан тыште лайык. Ялыште вашлийме чонан-влак гыч тудо икымше ыле. Но лӱдын ыш кудал, мӧҥгешла, кумылзак айдеме семын, шкеак лишеме да мыйым ӱпшынчаш, кидкопам нулаш пиже. Сайынак «мутланышна». Но теве урем дене лишемше изи ӱдыр-влак койылалтышт. Вигак коеш, кеҥежлан унала толыныт. Нунын дене кутырен шукташ ыш лий. Иктыже веле шке лӱмжым да кушеч улмыжым каласыш. Нижневартовск гыч куваваж деке унала толын. А вара чывиге гай шаланен куржын колтышт.
Тиде ончыч верысе школышто туныктышо Ф.С. Кутлияровын уныкаже-влак лийыныт улмаш. Федор Сергеевичын суртыштыжо уэш вашлиймек, ньога-влак ӧрын колтышт, ала-кудыжо шылынат шуктен. Ял илыш, школын пӱрымашыж нерген шарналтен шинчышыла, суртышто уныка-влакымат воштыл нальыч. Палыдыме, йот чӱчӱ деке лишемаш да тудын дене мутланаш огыл манын туныктымо оласе икшыве-влак кугыеҥ-влакым колыштшан лийын кушкыт. Вашлийме годым кутырыдымыштлан йот еҥ нуным кычал толын манын шоналтеныт!
Ял иземын, йоча шагалемын, школ петыралтын. Сай корно лийдымылан кӧра шыжым, телым да шошым Тошто Эшымыште пуйто тӱня деч ойырлышо отрошто иленыт. Йӱран да лавыран годым - кеҥежымат. Самырык-влак олашке, йӱдвел кундемышке пашам кычал каеныт, ӧрдыжтӧ ешым погеныт. Школым петырымек, кодшо тунемше-влакым Ардаш школыш автобус дене шупшыктат. Туныктышо-влак гыч кӧ у школыш пашаш коштеш, а кӧ, выслугым поген шуктен гын, мутлан, Федор Сергеевич, сулен налме канышыш лекмылан шотлалтеш, озанлыкыште шке сомылжо дене шогылтеш.
Школын ончычсо спортплощадкыштыже у арвер-влак койыт. Тунам эше шогалтыме да вераҥдыме огытыл ыле. Конденыт гына. Нуным «Реальные дела» проектын программыж почеш ойырымо шийвундылан налыныт. Тыге рашемдыш Ардаш ялсовет администрацийын вуйлатышыже А. Ильтубаев. Ты программе денак эше Тӧлдӧ, Тӧҥгак, Лепешкан яллаште йоча-влаклан площадкым ышташ полыш ойыралтын. А Ардашыште верысе инициативылан полшымо (ППМИ) программылан эҥертен, йоча-влаклан модаш мотор площадкым ыштеныт. Конешне, тиде проект-влакым республикысе бюджет гыч колтымо окса дене гына огыл илышыш пуртат. Верысе муниципалитетат ойыра, ял калык деч погымо ужашыжат надырыш пура. Но шке от тарваныл гын, ожнысо гай кугыжаныш кӱшеш ялыште нимом чоҥен огыт шогалте. Тыгай саманыште илена. Туге гынат Тошто Эшым гай ял-влак эше шке тӱсыштым огыт йомдаре. Кодшо суртыштым уэмдат, уымат чоҥат. Тӱҥ шотышто, конешне, йӱдвелыш пашаш коштшо-влак. Но ялышке асфальт корным пыштымек, ӧрдыжтӧ илыше-влак гычат шочмо верыштышт «пыжашым чоҥаш», тоштым уэмдаш шонышо-влак улыт. Кеч кеҥеж каныш годым толын илаш гынат. Вет пӱртӱсшӧ, вер-шӧржӧ, яндар южшо кажне еҥынат шочмо кундемыштыже нимо дене таҥастараш лийдыме…
Читайте нас: