Тыгай илышымат ужынна

Ик кечын Ардаш школышто тунемше ӱдыр-влак мый декем ожнысо илыш нерген йодышташ толыныт ыле. Тыге мый, тошто илышым шарналтен, возаш шинчым.

Мый ачам деч идалыкаш кодынам. Ожно декрет отпуск лийын огыл. Мыйын авам эрдене идымыш тӱредаш каен, кечываллан толын, мыйым шочыктен. Тиде 1939 ийыште лийын. Изи азам коден, пашашке коштын.

Ондакшым кум ияш Алеш изам ден когыньнам Синя акам ончен. Ик пагыт гыч акам ден изамат кертмышт семын пашашке кошташ тӱҥалыныт. Авай мыйымат воктенже кондыштарен, кылтам сеҥен омылат, сорлам кучыктен. Кидым пӱчкынам гын, вӱр ынже його манын, рокым шавалтен.

Кылтам, копна гай шогалтылын, ӱмбачынже ик кылта дене кумык левед коденыт. Вара кылтам имне дене идымыш шупшыктеныт. Кугу каваным оптеныт, тидлан лӱмын кужу вурган, кум вожан пу шаньыкым ыштат ыле.

Пасу гыч поген пытарымеке, моторан машина дене шийыныт. Машинист машинаш шӱшкын, а полышкалышыже кылтам руден да пуэден шоген. Машина гыч лекше олымым шурно ӱмбач шорвондо дене удыреныт.

Ночко кылтам пасуэш коштеныт. Мландеш коҥгам ыштеныт, тудын йырже кужу ломашым шогалтылын, кылтам оптеныт, вара чот гына олтен, аҥжым петырен шынденыт. Кошкышо кылтам сапондо дене шийыныт.

Кушкын толшо икшывылан яра шинчаш пагыт лийын огыл. Авай воктене мияш лийын огыл гын, толмешкыже, вӱдым нумал ямдыленна, пум пӱчкынна, чырам шелынна, шӱрылан пареҥгым шӱмжӧ дене тӱен ямдыленна. Возакеш олташ кӱштен огыл. Кочкаш шурно лийын огыл, садлан шукыж годым коншудым кӱрынна, эгерчым ыштенна. Шошым, мландым кӱнчен, шӱйшӧ пареҥгым кычалынна, тудым поген-шурен, эгерчым ыштенна, мелнам кӱэштынна. Шылым, шӧрым, ӱйым, межым - чыла казнаш колтымо.

Кугу Ачамланде сар пагытыште мемнан авайлан кум икшывым ача деч посна нӧлталаш чот йӧсӧ лийын. Кызыт «Слава героям войны и труженикам тыла» памятникыште авайын лӱмжат уке, ачай веле возалтын.

Авай кечывалым пашаш коштын, кастене йӱдвошт кӱнчылам шӱдырен, мешакым, шыҥалыкым ыштен. Шурно дене вашталташ Виче вес могырышко издерым шӱдырен коштыныт. Мемнам пукшаш манын, ик гана тӧрштышӧ йолжо денак кайыш, толмекыже, ракатланен магырыш. Ме нигунам пашаде шинчен огынал. Сом пагытыште сомылаш, шошым терыс шалаташ, ора пундашым йӱлаташ коштынна.

Кугем шогалмек, Синя акай марлан лекте. Алеш изай армийыш кайышат, тушанак служитлаш кодо. Ме авай дене коктын илышна. Мый пум, шудым шупшыкташ еҥлан ялнышаш ынже лий манын, имне дене кошташ тӱҥальым. Изам таҥаш пӧръеҥ-влак дене Ленин-буляк чодыра гыч пырням, комбайн гыч шурным шупшыктенам. Кок ӱдырамаш, мешакым темен, возышко оптеныт. Воз нелемме семын имне комбайным поктен огеш шуат, мешакым мландыш шолен кодат ыле. А вара, комбайн дене пырля ошкылаш манын, ыргакым ыштышт да комбайныш пижыктышт.

Ожно амбар кок пачашан ыле. Шурным кид дене пӧрдыктымӧ машина дене пуалтеныт. Кок еҥ машинам пӧрдыктен, кок еҥ пырчым оптен, кок еҥ йымак йогышо шурным удырен. Кукшо шурным олашке наҥгаеныт.

Тунам амбар клатан-клатан лийын. Кызытсе автовиса олмышто сушилка ыле. Ӱлнӧ олтена, а шурно кӱшычын, пӧрт кокла гыч решотка дене йога. Кӱшнӧ кошка, да ӱлылсыжым кӱшкӧ нумалына ыле. Пӧрт коклашке шумешке кӱвар ыле, кукшо годым имне кӱзыктен, йӱран годым кӱзен кертын огылат, мешакым вачеш пыштен нумалынна. Комбайн гыч мешак олмеш бричка дене шупшыкташ тӱҥальыч. А вара сушилка олмеш машина дене висаш кугу автовисам ыштышт. Мыйым весовщиклан шогалтышт.

Авайланат, мыланемат гектар дене пареҥгым, ревым лукташ, гектар дене пурсам, викым солаш пуэныт. Солымылан шыдаҥым пуэныт. Ик ий шым гектар пурса ден викым солен, шым центнер шыдаҥым нальым. Тудо ийлаште пелашем техникумышто, вара заочно институтышто, ик ий олаште мландын анализшым налаш тунемын. Кум ий Чорайысе Ленин лӱмеш колхозышто агрономлан ыштен, рушарнянат пашаш кая ыле. Ныл ият кок тылзе армийыште служитлен. Гектар пареҥге, гектар реве, шыжым пурса, вике… Пужат, шудыжат кӱлын. Йӱдлан амбарыш пуалташ миенам гын, толын, малаш возын омыл. Чыла вере лийжак манын ыштымемлан депутатлан сайленыт. Шке жапыштыже шӧрымат погенам, чывымат онченам, тӱрлӧ пашашкат коштынам.

Галина ӱдырем сӧснам онча ыле. Тудын олмеш кум кече сӧсна ончаш мийышым. Мыйын тыршымемым ужын, сӧсна ончышылан ӱжаш тӱҥальыч. Воктенсе корпусыш огыл, ӱдырем деке каяш келшышым. Тыге бригад подряд тӱҥале. Мый вӱта гыч ом лек ыле: пукшем, йӱктем, эрыктем… Сӧснаиге шуко, привес уло. Сӧснам игылыктен, иге-влакым сдаватлыме сайын премийлан сӧснаигым пуэныт. Ты паша гычак пенсийыш лектым.

Читайте нас:

Главный редактор - Губаев Игорь Иванович.

При использовании материалов гиперссылка на сайт cholman.info обязательна.

Категория информационной продукции 12+

Связь, информационный технологий да массовый коммуникаций сферым эскерыше Федеральный службын Башкортостан Республикысе Управленийже 2016 ий 11 июльышто ПИ ТУ02-01543 № дене регистрироватлен.

Мы в соцсетях:

ВКонтакте - vk.com/cholman

Telegram - https://t.me/cholmantv

Я.Дзен - https://dzen.ru/cholman

ОК - ok.ru/cholmanrb

TikTok - tiktok.com/@cholman.tv

Телефон

Телефон: 8(34783)7-07-97.

Электрон почто

[email protected]

Адрес

Адрес редакции, типографии: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, Березовское шоссе, 4А, 1 этаж. Для писем: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, 8-е почтовое отделение, а/я 116, для редакции газеты «Чолман».