Лу ийыште мо вашталтын?

Башкортостан Республикыште ял озанлык перепись 1065 ял озанлык организацийым, 4003 кресаньык (фермер) озанлыкым, 461 индивидуальный предпринимательым, 807,9 тӱжем личный подсобный озанлыкым да граждан-влакын 2081 коммерческий огыл ушемыштым (даче, сад, пакча) авалтен.

2006-шо ий дене таҥастарымаште, ял озанлык организаций, кресаньык (фермер) озанлык да граждан-влакын коммерческий огыл ушемышт шагалемын. Граждан-влакын личный подсобный озанлыкышт, тыгак индивидуальный предприниматель-влакын чотышт ешаралтын. Ял озанлык пашам виктарыше озанлык организаций-влакын удельный весышт 9,9 процентлан ешаралтын, кресаньык (фермер) озанлык да индивидуальный предприниматель-влакын - 15,6 процентлан. Личный подсобный да моло индивидуальный озанлыклаште тудо 4,6 процентлан волен.

Перепись тыгак мланде кумдык мыняр улмым, тудын кугытшым рашемден. Переписьым эртарыме жап коклаште ял озанлык производитель-влаклан кучылташ ойырымо чумыр мландын кумдыкшо 6828 тӱжем гектар гыч 5394 тӱжемеш кодын. Тидын годым ик озанлыкысе мландын кугытшо ял озанлык организацийлаште кокла шотышто 11,4 процентлан ешаралтын, кресаньык (фермер) озанлыклаште да индивидуальный предприниматель-влакын - 1,8 гана кӱзен.

Ял озанлык культурым ӱдаш айлыме мландын кумдыкшо чыла тӱрлӧ озанлыклаште 3,2 процентлан ешаралтын да 1834 тӱжем гектарыш шуын. Технический культурым ӱдымаш 46,2 процентлан, пырчан да пырчан-отызан культурым ӱдымаш 10,8 процентлан ешаралтыныт. Пареҥгым шындыме мланде 39,1 процентлан, пакчасаска да бахчевый культурым куштышо-влакын чотышт 38,7 процентлан шагалемын.

Вольыкым ончымо сомылыштат вашталтыш ятыр. Пытартыш лу ий жапыште тӱкан кугу вольыкын чотшо республикыште 35,6 процентлан, сӧснан 9,7 процентлан, шорык да казан чотышт 13,2 процентлан шагалемыныт. Тидын годымак ик организацийыште кокла шотышто суртвольык да сурткайык ешаралтыныт - тӱкан кугу вольыкын чотшо 7,8 процентлан, сурткайыкын 35,4 процентлан, сӧснан чотшо 16,4 пачаш шукемыныт.

Лу ий коклаште ял озанлык организацийлаште кужу жап тыршыше пашаеҥ-влакын чотышт 70 процентлан шагалемын. Ийгот шотыштат вашталтыш шижалтеш. Мутлан, 18-29 ияш пӧръеҥ-влак шагалемыныт гын, 60 ий деч кугурак-влакын чотышт, мӧҥгешла, ешаралтын. Ӱдырамаш пашаеҥ-влак шотыштат тыгак. Тиде нелылык поснак кугу озанлыклаште пӱсын шижалтеш.

Перепись ончыктен - кугурак да кокла озанлык-влак гыч 90 процентше субсидийым федерал але региональный бюджет кӱшеш налыныт. Изи предприятийлаште тиде чот 70 процентыш, кресаньык (фермер) озанлыклаште да индивидуальный предприниматель-влакын 47 процентыш шуэш.

2016-шо ийысе Всероссийский ял озанлык переписьын мучашлен иктешлыме вариантшым тений кагаз да электрон йӧн дене шаркалаш палемдыме.

Л. ШАВАЛИЕВА ямдылен.