Календарь тӱрлӧ лиеш

Ислам календарьыште идалыкым тылзе алмашталтме дене шотлат. Юмынйӱла пайрем-влак тудын почеш палемдалтыт. Южо мусульман элыште тыгай календарьым официальныйым ыштеныт.

Тылзе календарь дене идалык чот мемнан эрын 622 ийже гыч тӱҥалеш. Тиде ийын Мухаммад пророк да икымше мусульман-влак Мекка гыч Мединыш кусненыт. Идалык 12 тылзе гыч шога, идалыкыште 354 але 355 кече. Кече почеш шотлымо календарь дене таҥастараш гын, 10 але 11 кечылан шагалрак лектеш. Сандене мусульман Юмынйӱла пайрем-влак кажне ийын тӱрлӧ кечыш логалыт. Ислам календарь дене суткам кече шичмеке шотлаш тӱҥалыт.

Иудей календарьым тылзе алмашталтмымат, кечым онченат шотлат, сандене тудым умылаш куштылго огыл. Календарь 19 ияш цикл гыч, тышеч 12 ийже 12 тылзе гыч, 7 ийже 13 тылзе гыч шога. Ик тылзыште 29 але 30 кече лийын кертеш. У ий арнян эре ик кечыштыже сентябрьыште але октябрьыште палемдалтеш. Еврей арняште шым кече, арня рушарня гыч, Шаббат пайремын эрлашыжым тӱҥалеш.

Буддий йӱлаште икмыняр тӱрлӧ календарь уло. Иктыжым тылзе алмашталтмым ончен ыштыме. Тудо Буддан нирваныш кайыме ийже гыч шотлалтеш да кече календарь деч 544 ийлан ойыртемалтеш. Тылзе-влакым радам номер дене палемдат, нунын лӱмышт уке. Икымше тылзе декабрьыш, кокымшо январьыш да тыге почела логалеш. Чыла пайремым тылзе календарь почеш палемдат.