ШОШЫМ ИЙ ӰМБАЛНЕ КОШТАШ ЛӰДЫКШӦ

Икшывылан умыландарыза

Эн ончычак шошым ий ӱмбалне кошташ лӱдыкшӧ улмо нерген икшывылан ойлыман. Нунылан ий телымсе гаяк пеҥгыде чучешат, сер воктенрак модаш, ий ора-влакым шӱкедылаш, вӱдын келгытшым висаш тореш огытыл. Но лач сер воктенсе ий вашкерак шӱштырга. Шошым ий ӱмбалне кошташат, вӱд дене мушкылтшо тура серыште шогашат лӱдыкшӧ, вет тыгай сер вучыдымын сӱмырлен волен кертеш. Икшыве, иктаж туткар лиймым ужын гын, мӧҥгӧ лӱдын куржшаш огыл, тек полшаш ӱжын кычкыра, пеленже телефонжо уло гын, 112 номер дене Утарыше службыш йыҥгыртен шижтара.

Колызо-влак, тӱткӧ лийза

Лӱдыкшым шотыш налде, ий ӱмбалне колым эҥырен шинчыше еҥымат умылаш огеш лий, вет коклан ий дене пырля нунымат вӱд йогын эҥер покшек йоктарен наҥгая. Тидым ужшо-влакын утарыше-влакым ӱжыктымышт годым южо колызын ваке воктенак шинчымыже да изиш вучалташ йодмыжо поснак чот ӧрыктара.

Кажне еҥ шке илышыжлан шке мутым куча. Ий ӱмбалне колым эҥырынедак гын, икмыняр правилым ушышто кучыза. Тӱҥжӧ - игече могайрак улмым шотыш налаш. Поранан, тӱтыран, йӱран улмылан кӧра торашке нимат ужаш огеш лий гын, кайышаш уке але, эҥер серыш шуында гынат, лучо мӧҥгеш савырнаш.

Пеленда тоям налза. Ийым перкаленрак ошкылын, вичкыж иян верым шекланен шукташ лиеш. Ийым лум петырен кайыме годым тоя кӱлешак. Колызын пеленже утарыме жилетше да мучашешыже иктаж неле арверым сакыме 10-15 метр кужытан кандыраже лийшаш.

Ий ӱмбак йӱшывуя лекман огыл.

Колым эҥыраш шкетын ида кошт, лишыл еҥ-влаклан кувелке кайымыдам ойлен кодыза.

Ий йымак пурен кайыше мом ыштышаш?

Йол йымалныда ий шелышталташ тӱҥалмым шижыда гын, эркын савырныза да сер велыш йолдам мунчалтарен ошкылза. Рюкзакдам кидыш налза: тыге, порволышаш лиеш гын, кудалташ йӧнанрак. Пундышан, кашкан, сваян вер-влакым ӧрдыж гыч кораҥ кайыза - тушто ий вичкыжрак.

Ий шелын каен гын, киддам кок велыш шаралтыза (тыште тоя лач гына лиеш), вӱд йымак кайыдымашын ий тӱрым кучыза. Оҥ дене ий ӱмбак возын, ончыч ик йолдам, вара весыжым ийыш нӧлталаш тыршыза. Вӱд гыч лектын, толмо велышкыда нушса, полшаш йодын кычкырыза.

Эҥгекыш логалшым кузе утарыман?

Туткар лиймым ужыда гын, 112 номер дене йыҥгыртен, утарыше-влакым ӱжса. Тоям, кандырам, шарфым але кӱзанӱштым кучен, ий ӱмбак лап вочса да туткарыш логалше велыш нушкын кайыза. Кум-вич метрым миен шуде, туткарыш логалше еҥлан кандырам але моло арверым шуялтен, шӱдырен лукса да сер велыш нушса.

Утарыме еҥын нӧрышӧ вургемжым алмаштыза, пеленда моло вургем уке гын, ночко вургемжым пунчалын чикташ лиеш. Вара, ыраш манын, эре тарванылшаш, ошкыл коштшаш. Йӧнда уло гын, шокшо чайым йӱктыза, аракам подылташ огеш лий - колен кертеш.