Чынак, ямле огыл мутым чӱчкыдын огына кол да ойло гын, илышна могай сай лиеш ыле! Психолог-влак кӱлдымаш шомакым йылме гыч кораҥдаш тыгай темлымаш-влакым шукташ йодыт:
- эн ончыч шкем ӱшандараш кӱлеш: ойлымем годым мыят аватмутым кучылтамыс, тугеже, нунын деч утлаш тыршыман. Нунын тазалыклан зияным кондымышт нерген ушештарыза. Мутлан, мый тидым ойлем - икшывем лӱдеш, вара черлана да молат.
- шыдым аватмут деч посна пасылтараш тунемза. Шкаланда цельым шындыза - ойлымо годым ик уда мутымат пелештышаш омыл. Тидым ышташ куштылго огыл гынат, ида чакне.
- телефонышто будильникым шындыза, тудо кажне ик-кок шагат гыч кычкырыже. А те шоналтыза, тиде жапыште мыняр гана кӱлдымаш мутым каласышда? Угыч тынар жаплан шагалрак лийже манын тыршыза.
- кидпӱаныш резинкым чиктыза. Аватмутым каласымек, вигак, тудым нӧлталын, киддам чымыза. Тунам ушда тыгай сигналлан кӱлдымаш мут-влакым «шоктеш кодаш» тӱҥалеш.
- ойлымыдам шке терген огыда керт гын, лишыл еҥда-влакым полшаш йодса. Тек нуно аватмутым вес мут дене алмашташ кӱлмӧ нерген шижтарат. Тыге уда мут-влак деч утлен кертыда.
Нуным алмашташ мутер-влакымат ыштеныт. Тыршен ончалза: огыдат шиж, кузе нуно йылмыда гыч йомыт, олмыштым мыскара шомак-влак налыт. Пиал шкеак тендан дек толеш! Тыгодым йырым-йырда улшо еҥ-влакланат аватмутым мондыктеда. Эше книгам шукырак лудаш кӱлеш, нуно мутвундым сылне шомак дене пойдарат.