Радий Хабиров Посланийыштыже мом каласен?

Кызытсе Россий 

Ме тура савыртышан, тӱнямбалне илыш радам вашталтме, тӱшка Запад дене ваштареш шогымо саманыште илена. Элнам шыгыремдат, санкций дене темдат. Но ме чыла тидын вашеш пеҥгыдын шогена, молан манаш гын палена: ме чын ыштена! А эше мемнан ойыртемалтше кӧргӧ вий-куатна уло - тиде кугезе тукым деч куснен толшо Шочмо Элым йӧратымаш, тудым аралаш ямде улмаш.

Владимир Владимирович Путинын вуйлатыме жапыште Россий  тӱнямбалне ончычсо лӱмнержым да чапшым пӧртылтен. Тудын йырже у партнер ден союзник-влак чумыргат. Элна военный да экономика вий-куатшым пеҥгыдемда. Угыч виян держава улмыжым рашемда, чын да многополярный тӱня верч пеҥгыдын шога. Ме иза-шольо Донбасслан пеҥгыде эҥертыш лийна, полыш кидым шуялтышна. Лу дене гуманитар конвойым, тӱжем дене «калык посылкым» колтышна. Боевой действий каен шогымо верла гыч эвакуироватлалтше еш-влакым шке помышыш нална. Башкортостанысе врач-влак таче Донбассыште шке суапле порысыштым шуктат. Строитель, коммунальщик-влак Красный Луч, Мариуполь олалаште ятыр илыме пӧртым, социальный, инженерный, корно инфраструктурын объектше-влакым чоҥеныт, ачаленыт. Ме уло республика дене специальный военный операцийыште  улшо землякна-влак верч тургыжланена. Нуно чылан герой улыт. Мӧҥгӧ илыше да таза-эсен пӧртылышт манын тыланена, вий шутымо семын полшена. 

Селан йодмашыже

Посна таумутым аграрийна-влаклан каласыме шуэш. Тений нуно поснак чот тыршышт. 10 тылзыште ял озанлык сату 25 процентлан шукеме, тидлан кӧра экспортын кугытшым арален кодышна. Ял озанлык пашаеҥ-влак 5 миллион утла тонн шурным поген нальыч, 30 ий ожнысо рекордыштым эртышт. Шурно лектышна ончыкыжымат 4 миллион тонн, а икмыняр ий гыч 5 миллион тонн деч шагал огыл лийшаш. 

Тиде кабинетысе яра шонкалымаш огыл, а,  отрасльын келге технический да технологический модернизацийжылан эҥертен, лончылен палемдыме план. Республикыште алят озадыме але шотдымын кучылтмо мланде ятыр. Вес ийлан ял озанлык пашалан ойырымо мланде-влаклан инвентаризацийым эртараш шӱдем. 2024 ийлан ик гектар мландат яра кийышаш огыл. Ме угыч ковид ийлаште яллаште чарыме урем-влакым волгалтарыме пашам тарватена. Вес ий гыч тидлан 300 миллион теҥге дене шийвундым ойырена. Йочасадыш, школыш, поликлиникыш, больницыш коштмо корно-влак, тыгак парк ден йырысе вер-шӧр волгыдо лийшаш улыт.

Шочмо кундемлан пайдале паша идалык

2023 ий Шочмо кундемлан пайдале пашан идалыкше лиеш. Кажнынан шочмо-кушмо, икымше ошкылым ыштыме, школышто тунемме шӱмбел кундемже уло. Мый ялыштем вич ий илышым, а кӧ дыр лу, коло ий але ӱмыржӧ мучко тушто ила. Икте ялыште, весе олаште шочын. Туге гынат кажне айдеме шке вер-шӧржӧ, тукымжо дене чак кылдалтын, садлан шочмо вержылан садак ала-мом сайым, пайдалым ышташ кумылжо уло, шонем. Икте изинрак, весе кугунрак полша, а чылан ушнена гын, чумыр лектыш моткоч сай лиеш.

Пашаче айдемын кӱлешлыкше

Кодший промышленностьна 8 процентлан, тений 10 тылзыште 2,8 процентлан кугеме. Тудым умбакыже вияҥдыман, вет кажне у предприятий, цех, станок калыкын илышыжым саемдаш йӧным ыштат. Республика чодырам перерабатыватлыше да куштылго промышленностьлан, калык промысел-влаклан ончыкыжат шийвундо дене полшаш тӱҥалеш. А шушаш ийыште инвалид-влакын реабилитацийыштлан технический средства-влакым лукшо производствылан, тыгак колодно-бортевой мӱкшым ончымо сомыллан полышым пуымо программа-влак пашам ышташ тӱҥалыт. 

У историйым ончалаш гын, республикыште пашадыме-влакын чотышт шагалемын. Но мемнам кызыт весе тургыжландара: ятыр предприятийыште пашаеҥ ок сите, тидлан кӧра мемнан тӱҥ задачына - кадр-влакым ямдылаш. Тиде республикылан, экономикылан ончыко ошкылаш йӧным ышта. Пашаче айдемын чапше верч тыршышаш улына.

Корным ачалаш шийвундым шукырак ойыраш

Региональный да муниципальный корно-влакым шукырак ачалыман. Тидын шотышто ятыр йодмаш пура. Шушаш ийыште корно-влакым чоҥаш, реконструкцийым ышташ, капитально ачалаш республикысе правительствылан ныл миллиард теҥгем ойыраш шӱдем. Тыгак кажне районлан корным ышташ, тӱзаташлан 10 миллион теҥге дене ойырена. Эн уда корно-влакым ачалыме графикым ямдылыман да калыклан увертарыман. 

Школым ачалыме роскотым кугемдыме

Республикыште ныл ийыште 44 школ ден 59 йочасадым чоҥымо да уэмдыме. Владимир Путинын школ зданий-влакым капитально ачалыме программыже полшымо дене тиде сомыллан кок ийлан 6,5 миллиард теҥге утла оксам ойырена. Тыге 140 школ зданийым ачалена, тиде пашам эн ондак селалаште шукташ тӱҥалына. Тыгайже ончыч нигунам лийын огыл. Тиде пашалан эн шукыжо 600 утла миллион теҥгем кучылтынна.

Вес задачына - туныктышо профессийын кӱкшытшым нӧлталаш, тудым социально аралаш. Республикысе школлаште, поснак селалаште, самырык специалист-влак кӱлыт. Правительствылан вес ий гыч селалаште пашам ыштыше самырык туныктышо-влаклан пуымо грантын чотшым 150-ш шукташ шӱдем.

Врач-влак чыла вере лийшаш улыт

Пытартыш кум ийыште 250 ФАП-ым, селалаште вич врачебный амбулаторийым чоҥышна. Чыла районышто нуным чоҥымо пашам шуена. Эн тӱҥ сомылна - первичный звеном вияҥдымаш. Айдеме южгунам участковый врач але аҥысыр специалист деке возалтын, йыҥгыртен огеш керт. Тыге лийшаш огыл. 

Пенсионер-влакын экскурсийышт

«Башкирское долголетие» проект калыклан келшымыжым да кӱлешан улмыжым ончыктыш. Тений проект 10 тӱжем пенсионерлан таза шӱлышым да куан шарнымашым пӧлеклен. Правительствылан тиде программылан финансированийым кугемдаш да вес ийлан тудын дене 20 тӱжем деч шагал огыл пенсионерым авалташ шӱдем.