Еҥым колышт, шкендыным ыште

Шӧртньӧ парчажым шарен, кундемышкына шыже унала тольо. Эрдене игече сай, леве шогымылан кӧра кугурак ӱдырем «Авай, мый таче школыш шкетын каем, корным палем» манын каласыш. Школ тораштак верланен огыл гынат, корным мынярлан гынат эше кӱчыкемдаш манын, еҥ-влак изирак алан гоч вик йолгорным такыртеныт. Туддене эрдене поснак шуко еҥ коштеш: йоча-влак школыш, кугыеҥ-влак пашашке вашкат. Садлан мыят икымше классыште тунемше икшывемым шкетшым колташ шым лӱд.

Олаште илыше самырык еш-влак палат, воктене полшышо кова-коча уке улыт гын, йӧсырак: ик йочам школыш, весыжым йочасадыш ужатыман. Садлан ӱдыремын ойжылан куаненат колтышым, но куанем кужаш ыш шуйно. Йочасадыш миен шудеак, тудо мылам йыҥгыртыш: «Авай, мый тылат вара ик историйым ойлем».

Мо нерген ойлынеже манын вуйыштем тӱрлӧ шонкалымаш пӧрдӧ. Урокшо пытымым пыкше вучен шуктышым. Икмыняр шагат гыч ӱдыремым вашлияш кайышым. Мӧҥгӧ ошкылмына годым йолгорныш шуде чарнен шогале, вара каласкалаш тӱҥале:

- Авай, таче эрдене мыйым пий пурльо.

 Мыйым пуйто шокшо вӱд дене чывылтышт. Шӱм-чон кӱлтка, кид-йол чытыра.

- Кушто, кунам, кузе? - палаш тӧчем. 

- Эрдене тиде корно дене кайымем годым ончыкем кум пий лектын шогале. Иктыже ошо, кокытшо шеме. Ош пийже вигак ӧрдыжкӧ кораҥе, весыже уло кертмын мыйын ӱмбак опташ тӱҥале, а шем пийже пурльо. Эртен кайыше ик павай мыйым утарыш, нуным поктен колтыш. 

Мый мом ышташат ӧрым. Мӧҥгӧ толмек, пий пурлмо вержым ончыктыш, йӧра адак нимогай зиянже лийын огыл. Пурлмо олмыжо йошкарген гына.

- Авай, - адак мутшым шуйыш ӱдырем. - Палет, мый мом шижым?

- Мом? 

- Ош пий ондак ӧрдыжкӧ кораҥ шогале. Тудо, очыни, вес еҥ мылам полшаш толын ынже керт манын оролыш. Оптышо пийже «Пурл тудым, пурл!» мане. А вес шем пийже тудын кӱштымӧ почеш мыйын йолем пурльо. 

«А вет ӱдырем чыным ойла, - шоналтышым мый. - Янлык ден вольык-влакат коклаштышт шке йылмышт дене «кутырат». Илышыштат тыге лиеда: шкенан вуйна огеш сите гын, еҥым колыштын, тудын шӱдымыж почеш иктаж-мом ыштен, йоҥылыш корнышкат пурен каяш лиеш. 

Тиде историй мыланем пеш келге шинчымашым пуыш.