1 май - Шошо да Паша пайрем

Шукертак уждымо йолташ, родо-шочшо-влак деке унала миен савырнашат жап ситышын. А ялысе калык кужу пайрем кечылам утларакшым сад-пакчаште шогылтын эртара. Шошо кече сай игечым пӧлекла гын, конешне. Кузе ойлат, шошым мом ӱдет - шыжым тудым тӱредат. Але шошын ик кечыже кужу телым пукша манме шомакат яра верыште шочын огыл, очыни. Да, пакчам кучышо еҥлан сомыл тушто лектынак шога - мландым кукшо шудо, шӱкшак деч эрыкташ, куштырам погыстараш, кӱнчаш, тырмалаш, кушкылым ӱден шындыл шукташ, вондерым, пушеҥгым уэмдаш, ошемдаш - икманаш чыла тӱзатылаш май тылзе кечан игечыжым веле ынже чамане. Игече йӱранрак шога гынат, нимат огыл - каныш нергенат мондыман огыл. Икманаш, кеч-кузе савырет гынат, Первомай - тиде эн ондак Паша пайрем. Историйым шергалаш гын, пайрем шке вожшым 1856 ийыштак налын. Тунам Австралийыште пашазе-влак тӱшкан кандаш шагат кужытан паша кечым илышыш шыҥдараш йодмаш дене протест акцийыш лектыныт. Тылеч вара 1889 ийыште Парижыште тидын лӱмеш икымше май кечын демонстрацийыш лекташ пунчалым луктыныт. А Российыште тыгай шотан акцийыш икымше гана 1891 ийыште Санкт-Петербург олаште лектыныт. 1918 ийыште тыгай акцийым кугыжаныш пайрем семын палемдаш кутырен келшеныт. Тыге 1 май кечым 1972 ийыште веле Пашазе-влакын тӱнямбал солидарностьышт кече семын палемдаш тӱҥалыныт. «Шошо да Паша пайрем» лӱм 1993 ийыште тӱрыснек илышыш шыҥен пурен. Календарьыште пайрем кече семын йошкар тӱс дене 1 май кечым веле ойырат.

Тугодсо жап дене таҥастарымаште, тачысе саман илыш радамыш шке вашталтышыжым пуртен. Май пайремым ме ынде утларакшым мотор шошым чыла чонан помыжалтме, уэмме, тӱзланыме да кужун вучымо кеҥеж тылзыш куснымо тат семын пайремлена. Каныш кече-влакым шукыжо пӱртӱс лоҥгаште: чодыра воктене, олык лапыште - пикникыш чумырген эртара. Каныш кече-влак сай шарнымашым кодышт манын, лӱдыкшыдымылык нергенат мондыман огыл. Пӱртӱс помыжалтме дене пырля пудий-влакат мален огыт кий - нунын осалланымышт деч эҥгекыш логалше черле-влак больницылаш кече еда полышым йодын мият. Кукшо шудым йӱлатымыланат мут кучаш шогалтыме нерген шарнаш йӧршынат уто огыл.