Марий тӱня: мер илыш, шинчымаш тошкалтыш да тазалыкым аралымаш

Кузе илет, эрвелмарий? Полша мо тыланет ю вий?

Погынаш гын, илыш йогыным виктарыме корным рашемдаш

Идалыкын икымше тылзе мучаштыже Дӧртыльӧ марий-влак теният шке йӱлаштым ышт пудырто, 30 январьыште мер илышыштым иктешлыме погынымашым эртарен колтышт. Тӱрлӧ яллаште илыше марий-влакын мер да тӱвыра пашаштым шуктен толмым иктешлымашке район администраций вуйлыкын алмаштышыже И. Ахмадишин, тӱвыра да образований пӧлка-влакын вуйлатышышт, моло специалистышт миеныт ыле. Мер организацийым вуйлатыше, Маядык школ директор А. Камильянов, ялласе активын еҥже-влак кодший Марий тӱвыра кече-влакым эртарымылан акым пуышт, тенийлан палемдыме паша радамым пеҥгыдемдышт. Ты погынымаштак шошым Йошкар-Олаште почылтшаш Марий калыкын погынышкыжо делегат-влакым сайлышт. Тӱп кундем деч ӧрдыжтӧ илыше марий-влакын проблемышт пеш шуко. Тӱвыра илыш, туныктымо паша, марий телевиденийым ончаш шонымо шотышто ятыр йодышым тарватышт. Мучашлан тыге иктешлышт: сайлыме делегат-влак Марий калык погыныш кворумым темыме чотлан огыл, а ямдылалт кайышаш улыт: тушто кӱлешан йодыш-влакым, тысе марий-влакын проблемыштым тарваташ, ойлаш, сайлен колтышо верысе калыкын кумыл йодмыжым шукташ.

Возымо усталыкланат ечыгорнышто дипломым кучыктат…

Вес кечынже эрденак Мишкан район Тымбай школыш корным кучаш логале. «Йомакым шуена…» конкурсышто сеҥыше тунемше-влаклан сӧрымӧ пӧлек ден дипломым жапыштыже намиен шуктыман. Вара вара вуйыш кая, маныт. Сеҥыше кум йоча деч посна конкурсыш ушнышо моло ӱдыр-рвезе-влакымат кумылаҥдыше пӧлек да таумутан серыш дене палемдаш шонен пыштышна. Молан манаш гын чылаштынат пашашт кумылым савырыш: тыршен, шонымашыштым чон гоч луктын возеныт.

Тымбай школ гыч визымше классыште тунемше-влак Кирилл Зайнетдиновлан кумшо верым налмыжлан пӧлек ден дипломым, а Олег Шамратовлан кумылаҥдыше пӧлек ден таумутан серышым уремыште, школ воктенсе ечыгорнышто кучыкташ логале.

Мыйын миен шумо жаплан визымше классыште тунемше-влак физкультура урокышто ече дене каяш тарваненыт ыле. Физкультурым туныктышышт Р.М. Михайлов йоча-влакым стройыш шогалтыш да тыге мане: «Тений Сеҥымашлан 75 ий теммым палемдена. Кугу Ачамланде сарыште сӧйыш кайыме деч ончыч наградым кучыктеныт. А таче тек ойыртемалтше тунемше-влак ечыгорныш лекме деч ончыч сеҥымашлан сулымо пӧлекыштым налыт…»

А Чорайыште возышо-влак дене вашлиймаш виш урокыш савырныш

Кокымшо верым налше Лада Кутлубаева (снимкыште) Чорайысе Яныш Ялкайн лӱмеш марий гимназийыште тунемеш. Кумылаҥдыше пӧлекым сулышо-влакат тыште шукынрак улыт.

Марий йылмым туныктышо А.Л. Юзукбаева кок классым иктыш ушыш. Йоча-влакын тыршымыштым суапландарыме деч вара марий йылмым тунемме урок чон почын кутырымашке савырныш, йоча-влакын шуко йодышыштлан вашешташ логале. Тыгай вашлиймаш деч вара тунемше-влакын у шонымашышт шочеш, йылме дене пайдаланыме усталык корнышто у йӧным кычалме кумылышт почылтеш манын ӱшаныме шуэш.

А конкурсышто икымше верыш лекше Эльвина Аплекаева деке Караидель районыш вес гана миен савырнаш логалеш. А кызыт…

Мардеж кушко пуалеш

Гимназийыш мийышыла, ты кечын вучыдымын ял калыкын погынымашышкыже логальым. Кас велеш Чорай гыч веле огыл, лишыл ялла гычат калык лыҥ погынен. Верысе больницын пӱрымашыжым рашемдыме, умыландарыме сынан погынымашым районысо тӧра-влак ала-молан клубышто огыл, школышто тарватеныт. Эн кугу пӧлемым ойыреныт гынат, погынышо-влаклан вер ситен огыл, коридорыштат шуко еҥ шоген.

Чорай участковый стационарный больницым петыраш, тудым кечывалымсе амбулаторный эмлымвер семын кодаш шонымаш дене икмыняр тылзе ончыч тарватыме оптимизаций паша ты кундемысе калыкым моткоч тургыжландара. Амалжым тыге умыландареныт: врач-влак огыт сите, самырык специалист-влак больницыш пашам ышташ огыт тол, эмлалташ райрӱдысӧ больницыш кошташ лиеш. Чорайысе да лишыл ялласе калык тыгай иктешлымаш дене келшен огыл, икмыняр гана погынымашым эртареныт, шке пунчалыштым, район кучем гыч тӱҥалын, республикысе да элысе вуйлык-влак марте колтеныт. Икмыняр тылзе вашмут лийын огыл. Теве 31 январьыште, калыклан умыландарымашым эртараш манын, район администраций вуйлатыше П.В. Трапезников, районысо рӱдӧ больницын тӱҥ врачше И.Ж. Абзалтдинов, обязательный медстрахований территориальный фондын Бирск филиалжын директоржо Т.И. Садыкова, Чорай селасе участковый больницым вуйлатыше О.С. Семенов погынымашке толыныт ыле.

Т.И. Садыкова калыкын тазалыкшым аралыме, больницыште эмлыме годым Правительствын, Минздравын документыштышт ончыктымо нормативлан эҥертыме, республикын йӱдвел кундемысе моло районлаштыже могайрак ситуаций озаланыме нерген статистикысе цифр-влакым кучылтын каласкалыш. Но тӱрлӧ ялла гыч погынышо калыкын верысе факт-влакым йоҥгалтарыме ойжо ӱшанлынрак йоҥгыш. Мишкан райрӱдӧ больницыш миен шуаш южик ял гыч 80 уштышым кайыман. Тушко автобус коштеш гынат, улыжат арнялан кок гана веле але йӧршынат уке. Тымбай - Измар могырыш шотан корно уке, поснак шошо-шыже лавыра годым. Шукыж годым корнышто йӱклен шогыман, эртен кудалше машина дене кок-кум вере пересадкым ыштен коштман… Приемыш ончылгоч возалтын мийыме годымат райрӱдӧ больницыште врачын, черлым ончыде, савырен колтымыж нерген чон вургыж ойлышо-влак ыльыч. Тидлан Т.И. Садыкова «Тыгайже кеч-могай сферыштат лиеш, тыгак медициныштат, конешне, мыланна нунын дене пашам ышташ, виктараш да тӧрлаш кӱлеш» манын вашешташ тошто. Тӧра-влакым колыштмеке, погынышо-влак гыч икмынярышт шке ойышт дене палдарышт. «Верысе больница шоҥго да черле-влаклан гына огыл, изи икшыван самырык еш-влакланат кӱлеш. Йӱдшӧ-кечыже пашам ыштыше эмлымверым петырымаш - ялысе илышым, калыкым кошартымашке наҥгайымаш», - тыгай иктешлымашымат луктын ойлышт. А эше В. Путинын Посланийжым ушештарышт: тудо эмлымвер-влакым оптимизаций манын петыраш огыл, мӧҥгешла, почаш да шукемдаш шӱда, а тыште, врач-влак огыт сите, условий уке манын, амалым кычалыт. Ойлышо-влакын мутышт гыч, верысе ялла гыч улшо кок самырык терапевт Чорай больница гыч олашке пашам ышташ каен. Нунылан «Земский доктор» программе почеш материальный полышым пуэн огытыл. Молан? Тыге йодмыштлан районысо тӱҥ врач И. Абзалтдинов «Окса чылалан ок сите» манын каласыш. А кузе лийман РФ Президентын указше дене, молан тудо ок шукталт? Мом ыштен тымарте тӱҥ врач Чорай больницыште условийым саемдаш, специалист-влакым кондаш да верыште кодаш? Йодшо-влак шотан вашмутым ышт кол.

Мучашлан П.В. Трапезников да районышто эмлыме пашалан вуйын шогышо тӧра-влак тыге каласышт: «Больницым петыраш але кодаш - мемнан деч ок шого. Ме кӱшыч шӱдымым шуктышо чиновник улына, приказым Минздрав воза…» «Республикысе здравоохранений министр тиде йодыш шотышто калыкын шонымыжым палаш лӱмын толеш, тудын деке приемыш логалаш ондакак возалтса», - темлышт нуно.

Мардеж кушеч пуалеш… Чорай больницымат тугай пӱрымаш вуча.

Таче, 5 февральыште, министр М. Забелин приемыш возалтше-влак дене кутырышаш. Могай мардежше сеҥа? Оксам аныклымаш але тазалык верч тыршымаш?

Читайте нас:

Главный редактор - Губаев Игорь Иванович.

При использовании материалов гиперссылка на сайт cholman.info обязательна.

Категория информационной продукции 12+

Связь, информационный технологий да массовый коммуникаций сферым эскерыше Федеральный службын Башкортостан Республикысе Управленийже 2016 ий 11 июльышто ПИ ТУ02-01543 № дене регистрироватлен.

Мы в соцсетях:

ВКонтакте - vk.com/cholman

Telegram - https://t.me/cholmantv

Я.Дзен - https://dzen.ru/cholman

ОК - ok.ru/cholmanrb

TikTok - tiktok.com/@cholman.tv

Телефон

Телефон: 8(34783)7-07-97.

Электрон почто

[email protected]

Адрес

Адрес редакции, типографии: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, Березовское шоссе, 4А, 1 этаж. Для писем: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, 8-е почтовое отделение, а/я 116, для редакции газеты «Чолман».