Ласкалык

Кувавашт пӧрткӧргыштӧ тӧрлен гына шукта, уныкаже-влак адак тӱрлӧ семын ыштыл пытарат. Тунам шоҥго изи-влакшым шӱрдыл пелештыде ок чыте: 

- Коктынак латкок ньогала толашеда. Воктечда кораҥде, эскерен  шогыман.

Вара, ноен, диваныш лопток шинчешат, семынже ӧрын шона: «Ох, Юмыжат, мыланем ласкан илаш пӱралтынак огыл дыр. Шке эргымым тынар ончымылат ала-мо ок чуч. Пырля тӱредмашке налам але пӧртешак тӱкылен кодем ыле - тугак кушкын, кугу лийын. Ачаже колымекат, кеҥежше-телыже - эре пашаште лийынам. Пенсий ийготыш шуамат, каналтем, шонем ыле. Ласкан каналтыме олмеш ынде уныка-влакым кучыктен пуышт».

Матрана кока ятыр гана тыге, пӱрымашыжлан ӧпкелен, тӱрлыжымат уэш-пачаш шонкален. 

Тунемме ий мучашлан эргыж ден шешкыже школ гыч пӧртыльычат, аваштлан увертарышт:

- Еш дене канаш каяш путевко уло. Тый мом каласет, авай?

Матрана кокалан кенеташте ала-можо йӧсын чучын колтыш, но шкетын кеч изиш ласкан илалтем, шоналтымек, каяшак ойым пуыш. 

Эргыж ден шешкыже тыге але нигунам канен коштын огытыл. Кеҥежым ялыште паша лектынак шога, сандене каникул жап эре мӧҥгыштак эртен.

Кок арня гыч корныш тарванышт. Матрана кока, ешыжым ужатен, пӧртыш пурыш. Могыржылан лыж-ж ласка лие. Пылышланат сайын чучеш. Эсогыл карме чоҥештылме ок шокто, тып-тымык. Диваныш шинчын, эртыше илышыжын сай-осалжым, шере-кочыжым радамын шерын шарналтыш. 

Вара, кумыл нӧлтын тарванен, пӧрткӧргым шотыш кондыш. Вӱдшӧ уло гынат, ведрам налын, памаш дек ошкылале. Тудо поснак памаш вӱд дене шолтымо чайым йӱаш йӧратас. Моло годым содомышто кудывечысе таве гычак кошталеш. Ныл-вич кечым шонымыж семын ласканак эртарыш. Пошкудыш кутыралтен шинчаш лекташат ынде жапше утымеш. 

Кенета ала-молан омо пыташ тӱҥале. Тӱшкан илыме годым Матрана кока пеш ласкан мала ыле. Кызыт пӧрткӧргыштӧ сомыл уке гаяк: тӧрлен шындымым нигӧлан тӱкаш, тарватылаш, чыла ӱзгар пуйто неле омо дене мален колтен. Шоҥго пошкудышкат коштын ситарен. Адакшым, кечын еҥ деке от шӱдырнылыс. Ынде пӧртышкыжӧ эсогыл пурымыжо ок шу. Тушто таве пундаш гай тымык. Ончычсо семын уныкаже-влакын «вавай» манын вашлиймыштым  моткоч колмыжо шуаш тӱҥале. Эргыж ден шешкыжынат «авай» ӱмбалан «авай» шомакышт чонышто ок сите. Ямдылыме йӧрварат, кочкын шуктыде, ате кӧргеш шопа. 

Тӱҥжӧ - Матрана кокан могыр пуалмыла коржаш тӱҥале. Тыгайым тудо ончыч мален кынелме годым гына шижеш ыле. Шоҥго утларак да утларак тургыжлана: «Мӱндыр вер-шӧрыштӧ сайынак мо коштыт? Уныка-влакем таза улыт мо? Ала-могай мланде йокте канаш каят, коеш. Тыштак каналташ ок лий ыле мо? Мыйжат ораде шоҥго вуем дене  каяш ойым пуэнам. От пале, шкемын ласкан илалтымем шуын. Кеч жапше вашкерак эртем ыле…»

Матрана кока, мыняр кече кодмым шотлен, ешыжын пӧртылмым вучаш тӱҥале. Ала жап деч ондакак толыт манын, шоссешкат лектын вучыш. Эрат-касат, йолйӱкым колыштын, семынже шонкалыш: «Ик парня гай шкет кодын илымаш - илымаш мо? Пеленет ешет чумыр гын веле, чоныштет ласка, суртыштет пиал…».