Пырля муралтен, погынен кушталтен, икоян лийына

Мыскара чыныш лектеш манын, кӧ шонен? «Ӱмашсе фестиваль деч вара ик ката киен кодын, тудын дене нимом ышташ, вес гана мужырге кодыза» манын возенна ыле. Мемнан концертыш коштшо-влак мутым колыштшан улыт, садлан пайремнат эре веселан да оҥайын эрта. Тений туфльым мужырге шынден коденыт. Кушташлан посна йолчиемым пеленже лӱмын кондышо ӱдырамаш, концерт деч вара уэш вашталтен чияш монден, куштымо туфльыж денак лектын каен.

Концертлан билетым кажне ийын ончылгоч налын пытарат. Вараш кодшо-влак арамлан ынышт кошт (Вет савырнен кайыман.) манын, йыҥгыртен йодшо-влаклан телефон дене шижтарена. Но… нимат ок полшо. Интернетыште лудам: «1 декабрьыште Нефтекамскыш концертыш мийышна. Билет кодын огыл, «Чолман» шагал ужален. Дурдом». Палымым ыштымыланда тау. Нефтекамскысе тӱвыра рӱдерын залыштыже 700 вер гына. Вес гана ончылгоч йодса: дурдом гыч мийыше лиеш гын, 701-ше билетым ужалена.

Да, билетым концерт деч ик арня ончыч налын пытареныт ыле. Тидыже мемнам ок ӧрыктаре, кажне ийын тыге лиеш. Но вер укелан кӧра залыш огыт пурто гын, тидлан концертым эртарыше огыл, тӱвыра полатын администрацийже вуйын шога да мутым куча. Залыште шинчен ончаш ямдылыме вер чот деч утларак зрительым пуртат гын, администрацийлан изи огыл штрафым тӱлыктен кертыт. Кызытсе саманыште тӱшка мероприятийым эртарыме годым лӱдыкшыдымылык шотышто законын йодмыжо пеҥгыде, тидым тыглай еҥжат пала. Но теве южиктыжын шкенжым кучен моштыдымо койышыжо нимогай кышкарыш ок шыҥе. Ял гыч толшо ик ӱдырамаш, билетше уке гынат, омса воктенсе контролерлан торжан ойлен: «Мыйым пуртыза, шоген але палымемын ончыкыжо шинчын ончем. Ӧрдыж гыч толшым молан огыда пурто?» А шкеже калык дене, ялсоветыште, пашам ышта. Шкем кучен от мошто гын, кунам ял калык тыйым пагалаш, колышташ тӱҥалеш?

Юмылан тау, тыгайже, умылен моштыдымыжо, икмыняр пырче веле ыле. А шыргыжше чуриян, виш чонан, весела кумылан, порым тыланыше залысе чумыр калык молгунамсылак тӱҥалтыш гычак концертым шокшын вашлие, да рӱжге нӧлталтше шӱлыш дене пайрем ик кугу йогыныш савырныш.

Марий артист-влак ты ганат шке лӱмнерыштым ышт волто, молан манаш гын фестивальышкына эн сай, калыкын лӱмжым кӱшнӧ кучышо, тӱрлӧ конкурс ден фестивальыште ойыртемалтше, мер да тӱвыра пашашке кугу надырым пыштен шогышо коллектив-влакым ӱжына.

Йодмашым ик ий ончычак налаш тӱҥалына, кӧм, мыняр коллективым ӱжшашым да программым фестивальлан пел ий кодмо годым пеҥгыдемдена. Садлан концертнат икоян коллектив-влакын пайремышт семын эрта. Дисциплина, шкем кучен моштымаш, выступатлыме кӱкшыт, а эн тӱҥжӧ - калыкнам ушен шогымо шӱлыш дене чон поянлыкшым, моторлыкшым, тыматле койышыжым почын ончыктымаш - тиде мемнан тӱҥ задачына да тышке логалаш шонышо коллектив-влаклан условийна. А эше тиде «Чолман» газетым йӧратен лудшо, тудым шарен, пырля ушнен, лым лийде усталык пашам шуктен шогышо марий-влакын пайремышт. Садлан таум каласыме шуэш эртыше фестивальым сӧрастарыше, марий калыкым куандарыше ансамбль ден посна артист-влаклан: «Рвезылык» куштышо калык ансамбльлан (Агидель ола, вуйлатышыже БР-н сулло артистше Ю. Нугуманов), «Ӱжара» (Нерге ял, Мишкан район, вуйлатышыже Т. Байгазова), «Ший памаш» (Памаш ял, Бирск район, вуйлатышыже Л. Сайсанова) мурышо калык ансамбль-влаклан, «Алан» (Тӧҥгак ял, Мишкан район, вуйлатышыже И. Дигитаева), «Элесия» (Шаран села, вуйлатышыже З. Исламова), «Шӱдыргорно» (Нефтекамск ола, вуйлатышыже А. Яфаева) мурышо ансамбль-влаклан, оригинальный жанрын мастарже-влак Л. Алынбекова ден Х. Шакирьяновалан (Йывангасола, Краснокам район), Татарстанысе Агрыз район гыч гармоньчо-влакын «Йоҥгалт, гармонь йӱк!» ансамбльыштлан (вуйлатышыже В. Кибатов, тусо Красный Яр участковый больницын тӱҥ врачше), мурызо-влак Н. Пашкиналан (Йошкар-Ола), С. Каншаевалан (Мишкан район), З. Исламовалан (Шаран села), Л. Ислаевалан да А. Ипаевалан (Нефтекамск). Тиде пайрем касыштак уло кумылын пӧлекым кучыктышна тӱвыра, мер пашаште чолгалыкым ончыктышо, шке ялысе, районысо калыкыштын, пошкудыштын илышышт, верысе койыш-шоктыш да йӱла нерген газетыш возен шогышо авторна-влак Л. Шамшуковалан (У Пураял, Краснокам район), Н. Ахмадиевалан (Павасола, Калтаса район), А. Ильчигуловалан (Атлегач, Янаул район), Л. Алынбековалан (Йывангасола, Краснокам район). Концерт деч вара фойеште мучаш марте куштен кертше Ольга Фазлыева мӧҥгыжӧ пӧлекым кучен ошкылын. А «Чолман» газетлан ты касыште возалтше-влак коклаште модмо пӧлек-влак гыч пушкыдо шокшо одеял (Нефтекамск гыч Алевтина Ипаевалан логалын.), «Эн пиалан лудшо» манын возымо икмыняр килограмман кугу-у торт (Краснокам район Музек ял гыч Вера Акуличлан пиал шыргыжалын.) эн келшыше да оҥай лийыныт. «Кеҥежын мотор ӱдыржӧ» конкурсышто сеҥыше-влаклан дипломым, медальым да шергакан пӧлекым кучыктымо. Тыште РФ Фотохудожник-влак ушемын еҥже Вадим Мадияровлан спонсор семын полшымыжлан кугу таум каласена. Залысе эн мотор марий тувыран ӱдырамаш-влакымат ужде кодмо огыл: мер жюри аклыме почеш Л.К. Михайлова (Калегин ял, Калтаса район), Т.Я. Ачибаева, У.С. Раянова, В.В. Игнатьева (Нефтекамск), Л.Г. Яикбаева (Памаш ял, Бирск район) ойыртемалт кертыныт.

Нефтекамск олаште Марий тӱвыра тылзым иктешлыме пайремын тулжо йӧрен огыл, тудо ончыкылык фестивальын корныжым волгалтараш тӱҥалеш. Ик ий гыч уэш тыгай чапле пайремыш логалаш тачак ямдылалташ тӱҥалман. Вучен кодына. Коллектив-влаклан ойыртемалташ да тышке логалаш пел идалык кодын, ынде условийжым паледа.

И. ГУБАЕВ.