Кӱртньӧ гай пеҥгыде марий

- Мый изинек спорт дене заниматлаш тӱҥалынам. Ачам Кугу Соказа школышто тренерлан ышта, садлан мыйымат спортлан шӱмаҥден куштен. Мый нылымше класс гычак республикысе таҥасымашлаште вийым тергаш тӱҥальым. А студент годым Башкортостан Республикын сборный командыж дене пырля элысе таҥасымашлашкат коштына ыле.

- 2009 ийыште Туймазаште педколледжым тунем лектым. Физкультура туныктышо да тренер-преподаватель улам. Дипломым налмек, шкенан районысо Нерге кыдалаш школышто пашам ыштышым, Россий Армий радамыште служитлен тольым. Армий деч вара 2011 ийыште Сургут олаш илаш куснышым, «Сургутнефтегазыш» пашаш пурышым.

- 2017-ше ийыште триатлон манме таҥасымаш илышышкем шыҥен пурыш. Спортын тиде видше мыланем пеш чот келшен шинче. 2017 ий январьыште Уфаште вием тергышым, а кеҥежым Казань олаште 113 километр кужытыш («Пелекӱртньӧ» дистанцийлан шотлалтеш.) таҥасышым да 14 эл гыч мийыше 1500 спортсмен коклаште 13-шо верым нальым. Тулеч вара 226 километрым «сеҥыме» нерген шонаш тӱҥальым. Тиде дистанцийым эртен кертше еҥлан «Кӱртньӧ айдеме» лӱмым пуат.

- Шонымо семын ямдылалташ йӧн лийын мо? Тый вет эше пашам ыштет?

- Кугу кумыл улмо годым йӧным муаш лиеш. Тыге идалык ончыч таҥасымашке ушнаш шонымем нерген шижтарышым, шкаланем планым возышым да ямдылалташ пижым.

Мый кандаш шагат эр гыч кандаш шагат кас марте пашам ыштем, вара заниматлаш тӱҥалам. Сай игече годым уремыште куржталам. Йӱдвелне Пошкырт кундемысе деч йӱштырак лиеда, садлан пашам ыштыме зданийыштат заниматлаш верештеш. Сайынрак ямдылалташ манын, шошым Казаньыште марафоным куржым, кеҥежым велосипед дене кудалыштым. Таҥасымаш лишемме семын «Кертам мо?» манме кокытеланымашат лиеден. Но пелашемын мыланем ӱшанымыже, чыла таҥасымашлашке пеленем коштмыжо мыланем вийым ешарышт.

- Тиде таҥасымаш кушто эртыш?

- Ironstar 226 тӱнямбал таҥасымаш кодший 22 сентябрьыште Сочиште эртыш. Ты дистанцийыш 15 эл гыч 500 еҥ лекте.

- Да, ты кечын мый ныл шагат эрденак кынельым. Стакан утларак вӱдым подыльым да, ситыше вий-куатым погаш манын, шӱльӧ пучымыш, чыве шыл, шӱльӧ печене да стакан вӱд гыч шогышо эр кочкышым ыштышым. Таҥасыме годым спортсмен-влаклан подылаш-пурлаш келыштарыме «кочкыш-йӱышым» (изотоник, гель да молат) ямдылышым. Велосипедем, экипировкем уэш терген лектым. Старт деч ончыч разминкым ыштен шуктышым.

Стартым вучымо годым изишак тургыжланымаш шижалтын. Пушко лӱйымӧ йӱкым колын, вигак теҥыз вӱдыш тӧрштышым. Леве вӱдыштӧ, а тудо кечын 26 градус марте ырен ыле, гидрокостюмым чияш огеш лий. Мый, нигӧм поктыде, шке темпем дене ияш тыршышым. Тулеч вара, транзит зонышто писын гына йолчиемым чиен, велосипед дене Адлер - Красная Поляна трассыш лектым. А йырым-йыр сӧрал пӱртӱс почылтеш - курык-влак койыт, эҥер шырчен йога… Икымше кругым - 90 километрым - куштылгын эртышым, курыкыш кӱзымаште ятыр еҥым эртен кайышым. Кокымшыштыжо, иктаж 120-шо километрым кайыме годым, эрде коржаш тӱҥале. Но чыташ, темпым кучаш верештын. А кече утларак пелтен, пелен налме вӱд шагалемын. Кок-кум километр кужытан тоннельыште гына, кислород ситыдымаш шижалтын гынат, изиш юалгырак чучын. Велосипед дене 180 километрым кудалмек, вургемым вашталташ да 42 километр утла куржаш кӱлын. Тӱҥалтыште куштылгылыкым шижым, но 24-25-ше километрыште нелынрак чучаш тӱҥале. Садлан вӱдым шукырак йӱаш тыршенам, пеленем шинчалан таблеткым, магнезийым налынам ыле. Тыгай годым «кочкыш» кугу верым налеш, а мый тудым чын ямдыленам улмаш. Чумыр ончымаште, вӱдыштӧ ийме деч вара мый 74-ше, куржаш тарваныме годым 31-ше ыльым, абсолютный зачетышто 13-шо, а 18-29 ияш-влак коклаште 5-ше лийым.

- Эше кузе куандара, вет мый 226 километр кужытым 10 шагатат 25 минут 50 секундышто эртен кертым! Шем теҥызыште 3 километрат 860 метрым 1 шагатат 16 минутышто ийынам, велосипед дене 180 километрым 5 шагатат 33 минутышто эртенам, 42,2 километрым 3 шагатат 27 минутышто (5-ше результат) куржын толынам. Йоҥылыш ом лий гын, Башкирийыште ты дистанцийым мый дечем писынрак эртыше але укеат. Чынак, лектыш деч коч ты кужытым эртен кертме шергырак. Ынде мыят «Кӱртньӧ айдеме-влак» коклаште улам!

- Сочиште тый гына огыл, тыланет эреак ӱшаным ешарен шогышо илыш пелашетат вийжым терген?

- Галина пелашем (Мишкан район Памаш ялеш шочын-кушкын.) ironlady манме таҥасымаште 5 километрым куржо. Диплом почеш тудо туныктышо улеш, Башкир кугыжаныш университетын Бирск филиалжым тунем лектын. Кызыт Сургутышто спорт сатум ужалыме кевытыште сервис шотышто специалистлан ышта.

- Шкем эре формышто кучаш манын, кеҥежым пашаш велосипед дене кудалыштам. Эрдене вич шагатат кумло минутлан кынелам да Сургут деч 53 километр ӧрдыжтӧ верланыше паша верышкем велосипед дене каем, кастене мӧҥгӧ тыгак пӧртылам. Арняш кок гана бассейныш мияш тыршем.

- Ончыкылан могай планым чоҥет?

- 28 июльышто Казаньыш каяш ямдылалтам. Тушто Европын чемпионатше кышкарыште «пелекӱртньӧ» дистанцийыш - 113 километрыш - таҥасымаш лиеш. Йӧн лиеш гын, моло вереат шкем терген ончымо шуэш.