Уфаште - полилингвальный туныктымаш форум

Мемнан республикыште тачысе кечын кандаш полилингвальный школ уло. Уфаште 1-ше номеран шуко профилян полилингвальный гимназий, 2-шо номеран «Смарт» гимназий, Стерлитамакыште, Нефтекамскыште, тений Учалыште, Мишканыште, Татышле да Хайбулла районлаште почыныт.

Форумыш Мишканысе 2-шо номеран шуко профилян полилингвальный школ гыч кугу делегаций миен. Икымше кечын Советский площадьыште Ял озанлык министерствын Колонный залыштыже форумым торжественно почмаш эртен. Уна-влакым образований министр И.М. Мавлетбердин шокшын саламлен. Туныктышо-влакым «Образованийын отличникше» знак дене палемденыт. Тылеч вара делегат-влакым Уфасе тӱрлӧ тунемме заведенийлаш наҥгаеныт.

Мемнан школын делегацийже 1-ше полилингвальный гимназийыш логалын. Гимназийын директоржо Р.М. Камалов мемнам порын вашлийын. Мыланна пеш сай экскурсийым эртареныт. Тиде гимназий мемнан школын кураторжо улеш, садлан ме тыште тӱрлӧ конференцийлаште вич-куд гана лийынна. Тылеч вара ме виш урок да внеурочный занятий-влакым онченна. Туныктышо-влак полилингвальный урок-влакым ончыктеныт. Кажне урок 3 йылме дене саламлалтмаш гыч тӱҥалеш - рушла, пошкыртла да англичанла. Мый 3-шо классыште музык урокым онченам. Тунемше-влак пошкырт йылме дене мурым муреныт. Урок деч вара кажне полилингвальный школ шке проект пашажым ончыктен. Кажне школлан посна кабинетым ойырымо ыле. Стерлитамак, Учале, Акъяр, Татышле полилингвальный школ-влакын пашашт нерген, могай йылме-влакым тунеммышт нерген директор-влак ойленыт, а тунемше-влак проект пашаштым ончыктеныт. Мутлан, Стерлитамак оласе 23-шо ПМШ-што руш, пошкырт, англичан, испан, китай да турко йылмылам, Учале да Акъяр школлаште руш, англичан да пошкырт йылмыла дене моло предметым, Татышле школышто руш, англичан да одо йылмыла дене, а Мишканыште руш, англичан да марий йылме дене тунемыт. Пытартышлан уна-влак мемнан школын проект пашажым ончаш пуреныт. Директор С.М. Мустафин школ нерген да полилингвальный туныктымашым кузе шыҥдарыме нерген ойлен. Уна-влаклан «Марий калык вургем», «Марий кочкыш-влак», «Марий сылнымутан литератур» выставке-влакым ончыктенна, марий калыкын койыш-шоктышыжо, йӱлаже дене палдаренна. Кудымшо классын тунемшыже Денис Русеков «Шорыкйол пайрем»  проект пашаже нерген каласкален (вуйлатышыже А.И. Алкиева), а йолташыже-влак пайрем инсценировкым мастарын модын ончыктеныт. Уна-влакым мелна, пура, подкогыльо да пӱкштуш дене сийленна. Уна-влак проект пашам кӱкшын акленыт, марий фольклор нунылан келшен.

Тиде кечынак ик эн тӱҥ да ответственный паша - мастер-классым ончыктымаш лийын. Кажне  школ гыч туныктышо-влак полилингвальный туныктымаште кучылтмо технологийышт дене палдареныт. Туныктышо-влак В.А. Ибагишева да мый «Билингвальный туныктымаште Я.Л.И.К. технологийым  кучылтмаш» теме почеш мастер-классым ончыктышна. Форумын участникше-влакым мемнан мастер-класс пеш кумылаҥден. Каласаш кӱлеш, форумлан ямдылалташ уло школ коллектив полшен. Кажне предметым туныктышо-влак тӱрлӧ модышым да материалым ямдыленыт. Тыгак мыланна Учале школын мастер-классше келшыш. Вара икте-весе дене каҥашымаш лие. Кастене мемнам «Торатау» конгресс-холлыш наҥгайышт. Кас кочкыш деч вара чапле концертым ончыктышт.

Форумын кокымшо кечыже «Торатау» конгресс-холлышто руш, пошкырт да шочмо йылме туныктышо-влакым окса премий дене палемдыме гыч тӱҥале. Тыште шуко поян выставкым ончаш лийын. Форум участник-влак вич дискуссионный площадкыште пашам ыштеныт. Регионла гыч толшо ученый, методист, вуз преподаватель, туныктышо-влак шке опытышт дене палдареныт, ончыкыжым тиде пашам кузе вияҥдыме нерген каласкаленыт.

Форумын пашажым иктешлымаш «йыргешке ӱстел» йыр мутланымаш семын эртен. Тышке БР Вуйлыкшо Р.Ф. Хабиров толын. «Мемнам шочмо йылмым йӧратымаш да тудын ончыкылыкшо ушен шогат Тиде форумым ме икте-весынан паша опытнам пален налаш, ваш-ваш тунемаш эртарена. Башкортостаныште полилингвальный туныктымаш 2019 ий гыч илышыш шыҥдаралтеш. Кызыт 8 полилингвальный школ уло. Ме ончыкыжым тиде пашам кузе шуйышашым умылышаш улына. Тидын дене чарныман огыл», - манын Радий Фаритович. Тудо тыгак моло регионла гыч толшо-влаклан таум каласен. Казахстан, Осетий тиде направлений дене  ятыр ий пашам ыштат да пеш виян улыт.

Кок кече жапыште шуко уым, моло школ-влакын паша опытыштым ужна, ятыр пайдале каҥашым колна. Ончыкыжым мемнам пеш оҥай да моткоч кугу творческий паша вуча.