«Шӱм-чонемым йоча-влаклан пӧлеклем», - ойла Нефтекамск оласе 17-ше школын туныктышыжо О.Е. Ирдубаева

- Олеся Евгеньевна, тыгай сеҥымаш тошкалтышыш шумым тунемшын да туныктышын чумыр тыршыме паша лектышышт семын умылыман, очыни… Шкеже тиде сеҥымашдам кузе акледа? 

- Икшывым туныктымо сомыл эре кум шӧрын гыч шога: тиде тунемше, туныктышо да ава-ача-влак. Кумытынат келшен да ваш эҥертен пашам ыштат гын веле сай лектышыш шуаш лиеш. Черетан сеҥымашыштына ава-ача-влакын тыршымыштым поснак палемдыман.   

- Профессийыш кузе логалында? Кӧ але мо туныктышо лияш таратен? 

- Мый шкеже Калтаса селасе 1-ше, кугурак класслам 2-шо школышто тунемынам. Тыште икымше туныктышемым порын шарналтем. Тунам ме тиде самырык туныктышын икымше классше лийынна. Тунемаш путырак оҥай ыле. Школ деч вара «Кӧ лияш?» йодыш нигунам тургыжландарен огыл, шке кумылын Благовещенск педколледжыш тунемаш пуренам. Тудо ончыкылык пашамлан моткоч пеҥгыде негызым пуэн. Туныктышо-влак чот тыршеныт, полшеныт, нунылан тачат мланде марте вуем савем. 

Тулеч вара Бирск кугыжаныш педагогика институтым тунем лектым. Образований деч посна шкемым моло сферыште ом уж. 

- Образованийыште тыршыме стажда мыняр ийыш погынен?

- Калтаса селасе 2-шо школышто, тыгак Нефтекамск оласе 13-шо школышто пашам ыштышым, вара 17-ше школыш куснышым. Педагогикыште 21 ий утла тыршем.    

- Пашада мо дене сымыстара?

- Мылам изи йоча-влакым шуараш, нунылан у тӱням почаш келша. Классыштем тӱрлӧ калыкын икшывыже тунемеш. Нигӧмат ом ойыркале, мылам чыла калыкын да чыла ава-ачан икшывыже иктӧр улыт. Йоча-влакымат икте-весым пагалаш туныктем. Тыгак мылам педагогика корныш ошкылым ыштыше самырык-влаклан полшаш, нунылан опытым шараш келша. Классышкем чӱчкыдын студент-влак педпрактикым эрташ толыт, тиде сомылымат вуйлаташ логалеш. Кызыт Нефтекамск оласе педагогика колледжын студентше практикым эрта. Тыгак ик ий школышто самырык туныктышо-влакын наставникышт лияш ӱшаненыт ыле.   

- Тачысе саманыште туныктышо лияш куштылго мо? 

- Ийгот дене пырля паша опытат шагал огыл погынен, садлан мый нелылыкым ом шиж, мӧҥгешла, тачысе кечын ышташ куштылгыракат чучеш. Мый кызыт школышто 1-ше да 2-шо классым туныктем. Пашам моткоч келша, йоча-влаклан уло шӱм-чонемым пӧлеклем. Мылам нунын илышышт, тазалыкышт нимо деч шерге.

- Пашаштыда педагогикын могай методшылан, могай технологий-влаклан тӱткышым утларак ойыреда?

- Урокым эртарыме годым тӱрлӧ методым кучылтам. Но утларакшым проблемно-поисковый, исследовательский метод-влаклан эҥертем. Школыш йоча-влак пытартыш ийлаште изишак лушкыдемше тазалыкан толыт, садлан тазалыкым аралыме технологий-влакым ончыл верыш налам.  

- Коло икымше курымын туныктышыжо могай лийшаш? 

- Тыште «коммуникабельность» манме койыш-шоктышым ойырен палемдем. Туныктышо кажне йочам умылен моштышаш, «индивидуальный подход» шомак ончыко лектеш. Йоча туныктышылан ӱшанышаш. Тудо туныктышо деч лӱдеш, тудлан ок ӱшане гын, шинчымашымат налын ок керт. Тыгодымак туныктышо йоча-влаклан йолташ лийшаш. Порылык нергенат мондыман огыл. Психологий полышым пуэн моштыман. Уда отметкым налыныт але йоҥылыш лийыныт гын, тудым тӧрлаш йӧным пуыман да чын корныш шогалаш полшыман. Илышыште тиде кӱлешан. Тӱҥжӧ - йоча-влакым уло чон дене йӧраташ.