Все новости
Шинчымаш кугорнышто
8 Пургыж 2022, 15:34

Йочан ончыкылыкшо школ корно гыч тӱҥалеш

Тунемше-влаклан сай шинчымашым тичмашнек пуаш школышто урокым эртарыме гына шагал. Нунылан усталык шӱлышым ешарен, чонышкышт  тӱвыра, сылнымут поянлыкым шыҥдарен куштымаште класс деч ӧрдыжтӧ шуктен шогымо творческий паша, оҥай вашлиймаш-влак моткоч пайдале улыт.

Е. Иванован фотожо-влак.
Фото:Е. Иванован фотожо-влак.

Нылымше классыште тунеммем годсо ик тыгай тат ушешем ӱмырешлан шарнаш гына кодын огыл, пӱрымаш аҥашкем келге каш гай кышам пыштен. Тунам школышкына Александр Юзыкайн, Семен Вишневский, Семен Николаев миеныт ыле. Кызыт ме нуным марий калык писатель, поэт-влак семын шарнен илена. Классыштына нуным шулен колышт шинчыме годым ала-кунам вес гана илыш корнышто адак вашлийын кертына манын шоналташат тоштын омыл. А пӱрымаш туге савырен шынден. Семен Николаев дене «Ончыко» журнал редакцийыш икымше почеламут аршашем намийымем годым уэш вашлияш логалын - тунам тудо тӱҥ редакторлан ышта ыле. А вара Йошкар-Олаште тудын вӱдымӧ почеш самырык-влаклан эртарыме «Сылнымут шыже» семинарлаште пашам ышташ, сылнымут мастарын туныктымо корныж дене ошкылаш, поэзий шулдырым вияҥдаш пиал шыргыжалын. Изинек возгаленам гынат, мыланем сылнымут аланыш корным почшылан Семен Николаевым шотлем. А тудын почеламут корнылаж гыч иктыжым эре чоныштем ашнем: «…Йылман гын калык, ок лий тулык». Александр Юзыкайн дене изиш варарак (Семен Николаев деч вара тудо «Ончыко» журналын тӱҥ редакторжылан шогале.) вашлийна. Тудо мыланем «Чолман» газетым лукташ тӱҥалмем годым тӱҥ эҥертыш лие, икымше номерым ямдылыме годым кугун полшыш.

Усталык корнышто йоча да самырык годым яндар памашшинча почылтмо оҥай тат-влак Ялкайн лӱмеш марий гимназийыш корным кучымо годым уэш ушыш толын пурышт. Чорайыш Йошкар-Ола гыч толшо мӱндыр йолташем-влак дене пырля кудална. Февральыште Шочмо йылмын тӱнямбал кечыжым палемдат. Тыгай кече вашеш шочмо йылмым гына огыл, тыгак литератур, калык тӱвыранан чумыр поянлыкше нерген ушештарен, чон почын кутырымо усталык вашлиймаш-влакым Чорайыште гына огыл, икмыняр моло школыштат эртараш шоненна ыле. Но… шарлен толшо вируслан кӧра йоча-влак черланаш тӱҥалыныт, посна класс-влакым, южо вере школымак жаплан петырен толмым шотыш налын, 4 февральыште Чорайысе марий гимназийыште вашлийме дене серлагышна.

Тусо туныктымаш сомылын кӱкшытшӧ, йоча-влакын усталыкышт нерген, утыжым ойлыдеат, чылан палат, шонем. Марий йылмым туныктышо А.Л. Юзукбаева творческий шӱлышым шарен шогымаште шкежак пример улеш. Садлан уна-влаклан ондак тунемше-влакын кертмыштым сценысе постановко гай ончыктышт. А тиде - кеч прозым, кеч почеламутым марла чаткан да сылнын лудмаш, сценкым модмаш, ӱдыр-рвезе-влакын тӱшкан, мужыр дене, посна-поснат мурен-куштен моштымышт. 

Мылам гын нунын усталыкышт палыме, а Йошкар-Ола гыч толшо уна-влак, марла моткоч лывыргын кутырышо да мурышо тунемше-влакым колыштын, ӧрмыштым ышт шылте, куанен ончышт. А унаже кӧ лийын? Журналист, мер пашаеҥ, самырык-влак дене пашам ыштыше Алена Иванова, профессиональный мурызо Наталья Глазырина. Садлан тунемше-влакланат йылме, литератур, поэзий нерген гына огыл, кызытсе илышыште самырык-влакын мер чолгалыкышт, кузе у кӱкшытыш нӧлталалт кертме да тунамак, кӧ улметым ончыктен, вожылде, ончыкылык корным ойырен налме шотышто шонкалымашым тарватыше кутырымаш пеш оҥай лийын. А куштылго мо поэт, мурызо лияш? Усталык корным ойырен налаш гын, икымше ошкылым кузе ыштыман, мыняр жапым, вийым пыштыман? Чорай гимназийыш толшо уна-влакын шке илыш корнышт, ойырен налме паша опытыштлан эҥертен, йодыш-влаклан тичмаш вашмутым пуымышт тунемше-влакын чоныштышт ончыкылык шотышто могай-гынат ӱшан тулым шочыктен, шонем. А артист семын усталыкыштым ончыктышо визымше, луымшо класслаште тунемше ӱдыр-эрге-влак, тыгак Анатолий Николкин, Светлана Николкина, Савелий Апаляев ден Николай Апкаликов (снимкыште) чолга койышышт дене ончыкылык илышыште ӱшанлын ошкылаш тӱҥалыт манын шонена.

Е. Иванован фотожо-влак.
Фото:Е. Иванован фотожо-влак.
Е. Иванован фотожо-влак.  Вашлиймаш чылалан поро кумылым пӧлеклен.
Вашлиймаш чылалан поро кумылым пӧлеклен.Фото:Е. Иванован фотожо-влак.
Е. Иванован фотожо-влак.
Е. Иванован фотожо-влак.
Е. Иванован фотожо-влак.
Е. Иванован фотожо-влак.
Е. Иванован фотожо-влак.
Е. Иванован фотожо-влак.
Е. Иванован фотожо-влак.
Е. Иванован фотожо-влак.
Е. Иванован фотожо-влак.
Фото:Е. Иванован фотожо-влак.
Автор:Игорь Губаев
Читайте нас: