Школышто учебник-влак уке улыт, улшыжат тоштемын, ача-ава-влакын икшывыштлан марий йылмым туныктымышт ок шу… Шочмо йылмым предмет семын туныктымым чарнымым тунам тыгай амал дене умылтараш тӧченыт. Мыланемат тыгак ойленыт. Школыштат, образований район пӧлкаштат, район администрацийыштат. Тыге кок ий марий ялысе школышто шочмо йылме деч торлымо койыш озаланен.
Но тыге лийшаш огыл, чынжым ойлаш гын, амалже шонен лукмыла йоҥген… Тидын шотышто газет лаштыкыште веле огыл (Тау, лудшо-влакат ушненыт.), школ пашаеҥ, образований пӧлка да район администраций вуйлатыше-влак денат мутланымашым тарватыме. Юмылан тау, пӱсӧ йодышым лончылымаш сырымашке шуктен огыл, а икте-весе коклаште умылымашым гына шочыктен. Можо сай, кызытсе илыш пеш коммуникационный, электрон манме йӧным кучылтын, серыш денат минут сайын тӱрлӧ йодышым каҥашаш, мутым вашталтылаш лиеш. А Балтач марий-влак ончылно тура йодыш шоген: очыни, чын марий улмыштым палаш Юмо нунылан тергымашым колтен, тидым шочмо йылмым уэшын тунемаш тӱҥалме дене веле сулаш лийын. Языкыш пуренат гын, тудым касарыман. Чаманаш логалеш, тидым «уэмше», Юмын лӱм дене кызытсе саманлан шкеныштым «келыштараш» тӧчышӧ-влак дечат чылаж годым вучен от шукто. Но Балтач марий да тусо тӧра-влак чын иктешлымашке шуын кертыныт. Район вуйлык И. Субушеват ик ий ончыч сӧрымӧ мутшым мардежыш колтен огыл. Тений февраль гыч Йыванай школышто директорлан Максим Павлович Ахтариевым шогалтеныт. У тунемме идалыкыште, икымше сентябрь гыч, марий йоча-влак уэш шочмо йылмыштым тунемаш тӱҥалыныт. Тидын нерген уверым пален налмек, Максим Павлович деке йыҥгыртышым да пеҥгыдемдаш йодым. «Да, чыла чын, шочмо йылмынам уэшын школышкына пӧртылтышна», - телефон пучышто чолган кутырышо марийын пеҥгыде йӱкшым кольым.
А ынде шкаланем сӧрымӧ мутемым шукташ кодеш - Йыванай школыш миен, тидым ыштен кертше, тышке надырым пыштыше кажне еҥжын кидшым пеҥгыдын кормыжташ. Тушто чын марий лӱмыштым сулен моштат.