Но С. Михалковын «Новогодняя быль» йомакшым лудмек, йоча-влакын кумылышт вашталте, шинчаончалтышышт изишак шӱлыкаҥе. У ий лишан чодыраште иланыше мотор изи кож-влакат ойганат, пушкыдо лумым вучат, «ош шовыч» йымак шылаш тӧчат, нунынат илымышт, кугеммышт шуэш улмаш. Тидын нерген шукырак пален налаш манын, нылымше классыште тунемше-влак книгалаште, интернетыште возымым кычалтыльыч, икте-весыштлан каласкалышт.
Кож - чылалан палыме иман пушеҥге. Мемнан кундемысе чодыраште эше вес тыгаяк вияш да йытыра пушеҥге - пӱнчӧ - кушкеш. Кожын имыже вич-шым ий гыч вашталт толеш, но ме тидым огына уж. Тудын ужар вургемже мемнам кеҥежымат, телымат сымыстара. Кож ӱмыржӧ мучко кушкеш, тудын кӱкшытшӧ кумло метрышкат шуын кертеш. А пайрем вашеш тудым руэт гын…
Чаманаш логалеш, Петр I кугыжан У ий пайремым пӱнчӧ але кож лӱс дене сӧрастарен вашлияш темлымыже зияныш савырнен. Тунам лӱс дене веле сӧрастараш темленыт гын, кызыт пачерышкына изирак пушеҥгымат кондена. Монар школын нылымше классыштыже тунемше-влакат тиде ой дене келшышт. Йӱштӧ Кочай ден Лумӱдыр деч тамле кӧстенеч дене пырля искусственный изи кожым йодаш лийыч. Тыге ме кажне ий тыгай поро пашам ыштена гын, мыняр кожлам арален кодаш полшена. Да, тений пайрем вашеш изи кож товар деч утлен кодын, а вес ий тыгак лиеш мо?..
Э. БАЙМЕТОВА, Монар школын туныктышыжо. Мишкан район.