Калыкын илышыже - шочмо йылмыштыже

«Йылме ила - калык ила», - ойла калыкмут. Чын, калык тунам ила, кунам шке шочмо йылмыжым пала, мурыжо-влакым шергылтара, мотор вургемжым чиен, кушталтен колта.

Кызыт шуко йолташем «Марий йылме молан кӱлеш?» манын ойла. Мыйын шонымаште, шочмо йылмыжым палыдыме айдеме шочмо калыкшымат, вес калык-влакымат пагален ок мошто. Тыгай-влаклан чон почын каласыме шуэш: «Шочмо йылме - аван йылмыже. Тудым йӧратыман, пагалыман, тунемман».

Илен коля еш. Коля ава икшывыже-влакым чылаштым икгай йӧратен ашнен. Ава коляиге-влакым пашам ышташат туныктен. Ик игыже веле аважын мутшым колыштын огыл. «Тендан йӱкда, ойлымыда ок келше» манын, аван чонжым когартен. Тыгай койышан коляигын вӱтамбалне чоҥештылше вараксим гай лиймыже шуын, нунын мурыштым тунемнеже улмаш. Тыге шонен, шке суртшым коден лектын каен да вӱтамбак кӱзаш тӱҥалын. Тыршымыжлан кӧра ончыл йолжо-влак шулдырыш савырненыт. Волен вочмо деч лӱдын, коляиге чоҥешташат тунемын, но, кеч-мыняр толашен гынат, вараксим мурым нигузе тунем кертын огыл. Ынде тудо вестӱрлӧ - шке родо-шочшыжо-влак гаят огыл, вараксимат огыл. Коляиге изин-кугун шочмо суртышкыжо пӧртылнеже, но вожылеш. Вет тудо шочмо йылмыжым монден, а у кайык мурым тунем кертын огыл! Садлан коляиге ынде кечывалым шылын ила, йӱдым гына изишлан чоҥешташ лектеш. Тыге тудо водывычыраҥгыш савырна. Колят огыл, кайыкат огыл.

Тыгай шонкалаш таратыше йомак. Кызыт шуко еҥ, койышланен, рушла чогымата, шке йылмыжым палыдымыла коеш. Тиде ок сите, шочмо йылмым вурса, шудалеш. Марла монден, а рушла тунем шуын огыл. Садлан, йомакысе водывычыраҥге лияш огыл манын, шочмо марий йылмым тунемашак тыршыман, шонем.

Шырка тылзыште Шаран селаште «Ший кандыра» куштымаш пайрем эртыш. Тушко авам дене пырля мыят мийышым. Мотор марий вургеман калыкым ужын, чонемлан моткоч ласкан чучо. Марий муро-влакым йӧратен колыштым, еҥ-влакын марла кутырымыштлан чот йывыртышым.

Уке, марий калыкем нигунам огеш йом, вет тудын йылмыже ила… Илаш тӱҥалеш… Тидлан чот ӱшанымем шуэш.