Сеҥымашым лишемденыт

Тудо 1917 ий 13 мартыште шочын. Свердловск областьысе Красноуфимск педучилищым тунем лекмеке, Акпарс ялысе тичмаш огыл кыдалаш школышто пашам ышташ тӱҥалын. Кугу Ачамланде сар тӱҥалме деч ончыч, 1940 ий 10 июнь гыч 1941 ий 14 декабрь марте финн чекыште Йошкар Армий радамыште служитлен. Боевой заданийым сайын шуктымыжлан (кум диверсантым кучен) тудым лӱман шагат дене палемденыт. Сар тӱҥалмеке, ачамым Ленинград фронтыш кусареныт: тушто олам налме верч тале кредалмаш каен. Тудо артиллерист да политрукын алмаштышыже лийын. 1941 ий 16 июльышто А.М. Михайлов нелын сусырген - шӱргышкыжӧ, шинчашкыже, оҥышкыжо, йолышкыжо снарядын пудыргыжо логалын. Тудым, ушым йомдарышым, медсанчастьыш, тушеч Ленинградысе С.М. Киров лӱмеш военно-медицинский академийын шинчам эмлыме клиникышкыже колтеныт. Кок шинчажат начар ужын. Ятыр операцийым ыштымеке, «полупрозрачное помутнение правой роговицы, отсутствие левого глазного яблока» диагнозым шынденыт. Тидлан кӧра Александр Миндияровичым службылан йӧрдымӧ семын воинский учёт гыч кораҥденыт.  

Тазалыкше начар лийын гынат, 1941 ий 17 ноябрьыште тудо Ленинградысе А.И. Герцен лӱмеш педагогика институтын географий факультетышкыже тунемаш пурен. Ленинград деч вара шочмо кундемышкыже пӧртылын, тудлан кокымшо группа инвалидностьым пуэныт. 

1942 ий 15 февраль гыч 1946 ий 27 июль марте Акпарс кыдалаш школышто директорлан пашам ыштен. Вара завуч лийын, руш йылме ден литературым, историйым туныктен. Уфа оласе Туныктышо-влакым ямдылыме К.А. Тимирязев лӱмеш институтым заочно тунем лектын. Акпарс сельсоветыште пенсионер-влаклан полышым пуымо, икшыве-влакын праваштым аралыме шотышто внештатный инспектор лийын. 

Гульсум Апкадировна (Тудат Акпарс школышто тӱҥалтыш класслаште туныктен) пелашыж дене 43 ий келшен иленыт. Сар жапыште авам сельсоветыште ыштен -  тудын пашаже пӧръеҥ-влакым Йошкар Армийыш мобилизоватлыме шотышто планым темыме дене кылдалтын лийын. Нунын кокла гыч шукышт сар пасушто вуйыштым пыштеныт. Сарыште колышо-влакын пелашышт, тыныс илыш шумекат, Гульсум Апкадировналан «Тиде тый нуным сарыш колтышыч, да нуно тушеч ышт пӧртыл» манын шылталеныт. Тудын нимогай титакше лийын огыл гынат, тыгайым колын, авам пеш ойгырен. Мутшо почеш, авамлан кече мучко телефон аппарат воктене кӱшыч шӱдымым вучен шинчаш пернен. Осал, торжа саман озаланен. Йӱдым дезертир-влакым кычалаш поктен колтеныт. 

Чытыдымашлык неле жапшат лийын гынат, ял калык сар годсо йӧсӧ илышым пырля чытен лектын. 

Ачам ден авамым ятыр награда дене палемденыт. Ачам РСФСР-ын сулло туныктышыжо улеш, ятыр Чап грамотыжо, «За победу над Германией», «За доблестный труд в ВОв 1941-1945 г.г.» да моло медальже уло. Гульсум Апкадировнам БАССР Просвещений министерствын, образований пӧлкан, Акпарс школын Чап грамотыжо-влак, «За доблестный труд в период ВОв» да сар дене кылдалтше юбилейный медаль-влак дене суапландареныт. Авамым тыгак икмыняр гана ялсовет депутатлан сайленыт. 

Калык аванам-ачанам пагален, жаплен. Нуно ныл икшывым ончен куштеныт. Кугурак Аркадий эргышт Уфасе авиационный институтым тунем лектын, инженерлан тыршен (Чаманен каласаш логалеш, 2005 ийыште инсульт деч вара илыш дене чеверласен). Нина ден Надежда ӱдырышт аванан-ачанан корныштым шуеныт - Уфаште туныктышылан тыршеныт. Кызыт сулен налме канышыште улыт. Изирак Пётр эргышт латшым ияшыж годымак ош тӱня дене чеверласен - тидыже аванан-ачанан тазалыкыштым палын лунчыртен. Александр Миндиярович 1983 ий 28 ноябрьыште, Гульсум Апкадировна 1986 ий 4 январьыште илыш гыч кайышт.   

Кушкын толшо тукым Сеҥымаш кечым лишемдымашке, шочмо кундемын пеледмашкыже изи огыл надырым пыштыше еҥ-влакым палаш да шарнен илаш тӱҥалеш манын ӱшаныме шуэш.