«Йоча-влак чыла шижыт, нуным от ондале»

- Лиана Алексеевна, Те медицина аланыште ятыр ий тыршеда. Паша стаждат, опытдат шагал огыл погыненыт. Тиде куштылго огыл, но суапле профессийым ойырен налаш тендам мо таратен?

- 1991 ийыште Тошто Яш школышто индеш классым тунем лекмеке, авам дене тунемаш пураш кайышна. Авам пешак педучилищыш колтынеже ыле, но мый шым келше - «Мый шуко ойлаш ом йӧрате» каласышым. Мылам медицина, фармацевтика чонемлан лишылрак лийыныт. Изиэм годым, шарнем, икана кочамын аптечкыжым (Ик кочамже ветеринарлан ыштен.) пе-е-еш чеслын пургедынам ыле - шалатен, чыла эм препаратым «шымлышым». Ик таблеткыж дене эше пырысемым «сийлен» ончышым. Ныл йолан йолташемлан тунам тиде ыш келше, конешне… Но вес ганаже пырыснам эмлен кертым. Ялысе йоча-влак дене пырля-пырля модмо годымат «медшӱжар» лияш келшен. Тыге пӱрымаш мыйым Бирск оласе медучилищыш конден - «сестринское дело» пӧлкаш тунемаш пурышым. Тушто шинчымашым налаш мылам путырак келшен, больницын тӱрлӧ отделенийлаштыже практикым эртенна.

- Профессиональный паша корныда кузе воранен? 

- Медучилище деч вара Калтаса селасе райбольницын йоча поликлиникыштыже пашам ышташ тӱҥальым. Варарак Краснохолмский селасе икымше школышто медицина пашаеҥын сомылжым ӱшаненыт, кеҥеж каникулышто Надеждино ялысе «Салют» пионер лагерьыштат ыштенам. Латкум ий утла участковый медшӱжар улам. Чумыр паша стажем коло шым ийыш погынен.  

- Медшӱжарын пашаже тӱрлӧ шӧрынан, тугодымак пеш ответственный. Поликлиникыште тыланда могай сомылым шукташ логалеш, паша кечыда кузе эрта? 

- Пашаш чон куанен вашкем. Ава-влак икшывышт дене педиатр деке приёмыш толыт, мый нунылан антропометрийым эртарем, компьютерыш данныйыштым пуртем, анализ-влаклан направленийым возем. Тыгак шочшо азан тазалыкшым, кушмыжым эскераш ава-ача-влак деке мӧҥгышт патронажыш коштам. «Социально неблагополучный» манме тӱшкаш пурышо, экшыкан тазалыкан, инвалид икшыван еш-влак декат мияш логалеш.  

- Пашада мо дене келша?

- Йоча-влак дене пашам ышташ пешак оҥай. Нуно шкешотан, оҥай, ойыртемалтше улыт. Изи пациент-влак деке кажныж деке «сравочым» муын моштыман. Тӱҥжӧ - поро кумыл лийшаш. Йоча-влак чыла шижыт, нуным от ондале. Кугыеҥ организмыштыже мо корштымым вигак умыландарен кертеш гын, мутлан, йӧршын изи йоча тидым ыштен огеш керт - медиклан тогдаяш, умылаш веле кодеш. Туге гынат чын полышым пуэн моштыман. Черле пареммеке, ава-ача-влакын тауштымышт кумылым нӧлта.  

- Ончыч медик-влак почетан пашаеҥлан шотлалтыныт, нуным пагаленыт. Кызытсе саманыште самырык еҥ утларакшым шийвундым ончыл верыш шында, а южыжым тӱҥ шотышто ош халат сымыстара. Но чыла еҥ медик лийын ок керт. Тиде профессийым ойыраш могай койыш-шоктышан лийман? 

- Чытышан. Поро кумылан. Писын шонен моштышо да юватылде ыштыше. Да, конешне, «кӱжгӧ коваштан». Шийвундо манмаште, кызытсе саманыште медик-влаклан тӱрлӧ программе дене полышым налаш йӧн уло. Эше тыгайжымат палемдыде ок лий: кушто пашадар шагал, тушто чын (истинный) пашаче гына ышта...

- Яра жапыште кузе каналтеда - иктаж хобби, йӧратыме сомылдат уло, очыни?

- Паша деч вара сурт сомылым, пакча пашам шукташ кӱлеш. Кастене кидпашалан - пидаш, тӱрлаш - жапым кодымо шуэш. Крючок дене пледым пидам, ырес дене картиным тӱрлем. Суртышто нигӧ уке годым кидыш книгам налам. Теве шукерте огыл татар писатель Г. Яхинан «Дети мои» романжым лудым. Куштылгын да тунамак келгын возалтын. Марий концертым, спектакльым ончымашат чонемым куандара (Шкежат ончыч «Мурпамаш» ансамбльыште муренам).  

- Ешда денат палдареда ала?  

- Ешем изиак огыл: пелашем, кум ӱдырем да кок уныкам. Чылан пырля погынымо годым шочмо-кушмо вер-шӧрым ончалаш пӱртӱс лоҥгаш лекташ тыршена. Эҥер, памаш воктене каналташ йӧратена. Пошкудо кундемласе ойыртемалтше пӱртӱс памятник-влакым ужын кошташ келша.