Сеҥымаш - эрыкан илышна. Тудым саклыман

Ачам-авамын самырык пагытышт Кугу сар жапыште эртен. Чаманем тудо тукымым - шуко йӧсым чытеныт, шукынжо эл верч шке илышыштым пуэныт. Тугак нунын дене кугешнем, кугу тушманым сеҥымашке ачам фронтышто, авам тылыште шке вийыштым пыштеныт.

Ачам икымше кече гычак, 1944 ийыште сусыргымешкыже, войнаште лийын. Тудым «За отвагу» да «За победу над Германией» медаль-влак дене наградитленыт. Авамым «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-45 гг.» медаль дене палемденыт. Тудо война

тӱҥалме годым Эльян марпедучилище деч вара Такия школышто пашам ышташ тӱҥалын веле. Йоча-влак дене пасу пашаште тыршен, ялысе ӱдырамаш-влак дене пырля шӱльым, шыдаҥым, шемшыдаҥым тӱредын. Йоча-влаклан колхоз пашаш коштмылан киндым, икана эсогыл мӱйым шӱралтыме шултышым пуэныт.

Война ийлаште кушшо икшыве-влак кызытат тунамсе шучко жапым «Алама кочкынна, алама чиенна да шуко пашам ыштенна» манын шарналтат. Шукыж годым пареҥгым кочкын иленыт. Коншудым да тумлеге кичкым йӧрен, киндым ыштеныт. Пасушто мом гына ончен куштеныт, чылажымат колхоз складыш да фермыш наҥгаеныт, фронтыш колтеныт. Уржа-сорла годым ял калык латкуд-латшым шагат дене колхоз пашаште тыршен. Тыге тудо Сеҥымашым лишемдаш полшен.

9 Май кечын митингыш мийыме годым, война жапысе калыкым чаманен, шинчавӱд лектеш. Ачамымат илымыж годым кӱлеш семын жаплен моштен огынал: эре поро мутым ойлыман, пайрем годым пеледышым кучыктыман ыле манын шонем. Ала-мыняр гана чак гына илыше кодмыж нерген ойлымыжым шарнем. Ачам сар гыч ок пӧртыл гын, мыйжат ом лий ыле. Тудо мыйым икымше-нылымше класслаште туныктыш. 60 ийым темен шуктыде, 1978-ше ий мучаште илыш дене чеверласыш. Война огыл гын, шукыракат ила ыле дыр. Илымыж годым ачамлан таумутым ойлен огынал гын, кеч кызыт «Чолман» газет гоч каласен, чонем лыпландарем. Войнасе да тылысе моло ветеран-влакланат мыланна эрыкым пӧртылтымыштлан, тыныс илышым пӧлеклымыштлан кугу таум ойлем да Сеҥымаш кече дене саламлем! Тыгак «Чолманын» чыла лудшыжым кугу пайрем дене шокшын саламлем.

А серышем тыгай ой дене кошартынем. Благовещенск педучилищыште тунемме годым историйым туныктышо Авраам Никитич Шаршаков ик гана веле огыл ойлен: «Третьей мировой войны не будет до тех пор, пока люди мира будут помнить ужасы Второй мировой войны». Чын каласыме. Мыланна эрыкан илышнам саклыман. Мондыман огыл, огына мондо - тиде Кугу Сеҥымашлан эн сай памятник.

У. ИЖБОЛДИНА-ВАЙТИНА.