Йӱштӧ Памашыште - Келшымаш фестиваль

Икымше гана йот кундемыш логалме годым тусо илыш радамым, калыкшын могайрак улмыжым ялын тӱжвал сын-кунжо гоч тогдаяш тыршет. Ик гана ончалмаштак чын сӱрет огешат почылт дыр, но пайремлан кузе ямдылалтмышт вигак шинчалан койо. Ял мучаш гычак чаткалык, арулык шижалте. Пайрем олыкыш кайыме корным верын-верын йошкар стрелке дене палемдыме - йомын-йодышт коштдеат муат. Ялын марла лӱмжым пеҥгыдемдыше Йӱштӧ памаш воктеч тыге гына эртен кайыме ыш шу, чарналтен, ончал савырнышна, шогал возалтна. Йыржым моторын печен налме, эрыктыме, пеледышым шындылме. Ялым лекмаште, фермер озанлык воктене, уна-влакым шудо рулон-влак гыч келыштарыме «маска» саламлен вашлиеш…

Келшымаш фестивальым тыште илыше калык-влакын йылмышт дене - марла да татарла - вӱдышт. Ты сомылым Марий да Татар Суксо ял-влакын шочшышт, Йошкар-Олаште Марий кугыжаныш университетыште тунемше Анастасия Галиева да Актаныш гыч «Агидель» кугыжаныш ансамбльын мурызыжо Разиля Галиева мастарын шуктышт. Вес калык коклаште отросо гай посна тӱшка дене илыше марий-влаклан шке шочмо йылмым палыме дене гына серлагаш нигузе шотлан огеш тол, садлан татарлат «рашкалтарат» гына. Тидыжым тыглай мутланымышт годымат, концертым вӱдымышт годымат колна.

Программым моткоч чаткан чоҥымо ыле: сценыште верысе да ӱжмӧ коллектив, мурызо-куштызо-влак марла да татарла номер-влакым поче-поче ончыктыльыч. Ӧрдыжтырак волейбол дене модыч - тӱрлӧ верла гыч ӱдырамаш-влакын ныл да пӧръеҥ-влакын куд командышт таҥасышт. Йоча-влак батутышто куанен тӧрштыльыч. Ончышо-влаклан шинчаш кугу алан йыр теҥгыл-влакым ыштеныт. Тӱрлӧ модышымат тиде кумдыкыштак эртарышт, садлан концерт номер-влакымат, молыжымат шинча ончылно кучаш путырак йӧнан ыле. А имне дене ӧрдыжтӧ, йоҥгыдо верыште таҥасышт. Тудыжым чыла калык ужын ыш керт гынат, таҥасаш кайыме деч ончыч чыла имнешке алан йыр савырныш. Таҥасымашым иктешлыме годым, заезд-влак шот дене аклен, шукыштлан шергакан пӧлекым кучыктышт. Ял илышыште, пайремым сӧрастарымаште да моло вере ойыртемалтше еҥ-влакланат ятыр пӧлекым ямдыленыт ыле.

Игечыже койышанрак лие: я мотор кече веселан шыргыжалеш, жапын-жапын кава гыч шыве-шыве йӱр чӱчалтеш, ик-кок ганаже виян кӱдыртен колтыш, йӱр лож оптале. Теве-теве калык мӧҥган-мӧҥгыжӧ куржын пыта манын шоналтет, но уке - жаплан пушеҥге ӱшыкыш шылыт да уэш погыненат шогалыт. Тыге вучымо пайремыштым мучаш мартеак ончышт.

Меат, Нефтекамск ола гыч пайремым сӧрастараш полшышо «Шӱдыргорно» мурышо да Калтаса район Келтей ял гыч «Умыр кас» фольклор ансамбль-влак, Келшымаш фестиваль гыч поро шарнымаш да шоныш дене мӧҥгӧ пӧртылна. Организатор-влак (Е.Т. Ирдуганова, верысе ялсовет да актив), калык лайыкынак каналтен кертше манын, шонымыштым илышыш шыҥдараш шуко вийым пыштеныт: оксам погеныт, спонсорым кычалыныт, чоҥеныт-тӧрленыт, пӧлекым наледеныт, унам ӱжыныт… Мутат уке, шонымашкышт шуын кертыч - пайремышт пеш чаплын эртыш, ял калыкланат, уна-влакланат келшыш.