Кугезе мландын эргыже

Кугу Сеҥымашлан 75 ий темме идалыкыште мыйынат шӱмем чотрак вургыжеш, вет элнам тушман деч утарымаште мыйынат ешемын надырже уло. Кугу Отечественный сар тӱҥалме годым 1930 ий 15 июльышто шочшо кочам, Петр Измайлович Николаев, 11 ияш икшыве лийын. Тений кеҥежым шочмыжлан 90 ий темеш ыле.

Кочамлан кок классым гына тунемаш логалын гынат, тыршышан улмыжлан кӧра пешак ушан-шотан, шуко палыше лийын. Тудо лапкатарак кап-кылан чулым рвезе улмаш. Сеҥымаш кечым лишемдаш манын, тылеш кодшо илалше пӧръеҥ да вате-влак дене пырля йӱдшӧ-кечыже тӧр тыршен.

Ачажым, Николай Измайловым (1896 ийыште шочын), сурт гыч илышыштыже кумшо сарыш ужатеныт. Пӧртыштӧ ватыже, вич йочаже да шоҥго аваже кодыныт. Кугезе кочам сарыште писарь да пулеметчик лийын. Сусыргымыжлан кӧра кок гана госпитальыш логалын, мӧҥгӧ толын каен. Кызыт ме орден ден медальже-влакым кугешнен ончена. Тудым Сталинын орденже да лӱмлымӧ грамот, «За отвагу», «За боевые заслуги», «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.» медаль-влак дене наградитленыт. Тылеч посна совет мландым тушман деч утарымылан, фашист Германийым сеҥымылан сар гыч эше 5 тауштымо серышым конден. Тыгак кугезе кочамлан, Николай Измайловлан, сержант званийым пуымо нерген 49-ше армийын тыл начальникшын приказше гыч выпискат аралалт кодын.

1945 ий 9 май кече чылалан чон вургыж вучымо лийын. Тиде кечын ял калык пырчым ӱден пытарен, имне-влак радам дене тавен шогеныт. Бригадир Николай Кунцов калыклан война пытыме нерген каласенат, чылан нимучашдымын куаненыт.

1949 ийыште районысо рвезе-шамычым паша армийыш погеныт. Мыйын Петр кочамат лишыл ялласе иктаҥаш рвезе-влак дене пырля Таджикистаныш, Ленинабад-7 олаш, каен. Нуным шахтыште уран рудам лукташ ямдыленыт. 28 апрель гыч 3 октябрь марте Прокопьев олаште 13-шо ФЗО школышто куд тылзаш курсым тунем лектын да крепельщик, сцепщик профессийым налын. Паша неле лийын гынат, ялысе рвезе кеч-могай йӧсым чыташ тунемын. Изи огыл пашадарым налын, кочкашат сай улмаш, но чонжо садак шочмо ялыш шупшын. «Кушан шочынам, туштак илышаш улам» манын, кочам шочмо Калтаса район Сылвий ялышкыже пӧртылын, трактористлан ышташ тӱҥалын. 1963 ийыште Николо-Березовка селасе ялозанлык училищыште «трактор бригадир - животновод» специальность дене шинчымашым поген. Велосипед дене коло утла километрым кошташыже логалын. Тудо Наталья кокажын суртышто илен, садланак ик ӱдыржылан, мыйын авамлан, Наталья лӱмым пуэн.

Тунем толмо деч вара трактор бригадирлан, комплексный бригадирлан пашам ыштен, кум бригадым (ушкал фермым да трактор бригада-влакым) вуйлатен.

Кочам эр кынелын каен да кастене веле мӧҥгыжӧ пӧртылын. Пуымо пашажым шот дене шукташ, лектышым кугемдаш тыршен. Тракторым ачалаш кӱлеш деталь ситен огыл гын, Казбек имньыжым кычкен, тарантасеш шинчын, район МТС-ыш корным кучен. Тудлан ик гана веле огыл у тракторым кондаш верештын. Пашаеҥ-влак тудым пагаленыт, пашажым кӱкшын акленыт. Озанлык ий гыч ийыш чапланен. Тыге колхозым гына огыл, пӱтынь районым ончыко виктарымашке суапле надырым пыштен.

Пашам тыршен ыштымыжлан тудлан «За доблестный труд в ВОВ 1941-45 гг.», «За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина» медаль-влакым кучыктеныт. Ик гана веле огыл социалистический таҥасымашлаште сеҥышыш лектын, шуко гана Чап грамот да шергакан пӧлек дене палемденыт. Но соцтаҥасымаште сеҥымылан пытартыш знакшым да шергакашан шагатым кидышкыже налаш пуйырен огыл - 1983 ий январьыште ӱмыржӧ лугыч лийын. Тудым отчет погынымаште ватыжлан, Кӱлий Шаптраевналан, кучыктеныт.

Кочам, Пётр Измайлович, шке Сылвий ялжым, ешыжым, пашаче калыкшым пагален да йӧратен. Илышыште пешат тыглай еҥ лийын: кугешныме, шкем моло деч кӱшкырак шындыме койыш нимыняр шижалтын огыл. Каныш кече логалын гын, йӧратыме пошкудыжо-влак дене музиканым шокталтен муралташ йӧратен.

Кӱлий ковам Морко ялыште шочын-кушкын. Сар тӱҥалме годым 12 ияш лийын. Ачаже, Шаптрай, тазалыкше начарраклан кӧра суртеш кодын, сар деч ончыч колхоз председательлан ыштыше Шаймардан изажым сарыш ужатеныт. Ковам, Шаймардан изажын ватыже, Изикяй еҥгаже, да нунын Анатолий эргышт дене пырля лишыл еҥыштын сар гыч толмыжым ӱмыр мучкышт вученыт. Тудо пытартыш серышыжым Ленинградыш шумо годым колтен. Тушто кум мут гына лийын «Ме сӧйыш пурена». А ик жап гыч «Потерялся без вести в августе 1942 г.» манын возымо извещенийым налыныт.

Ковамын «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941-45 гг.», «50 лет Победы в ВОВ 1941-45 гг.» юбилей вашеш пуымо, «Мать-героиня», «Ветеран труда» медальже-влак ыльыч.

Кугу Отечественный сарыште сеҥымылан 75 ий эртыш. Тиде жап курымешлан мемнан шӱмыштӧ кодеш. Сарыште кучедалше, тылыште тыршыше-влакым шарнен да аклен илена. Палем, тиде сеҥымаште кызыт пеленна уке улшо коча-ковамынат надырышт уло. Нуно моло дечын ойыртемалтыныт манын ом шоно, шучко фашизмым чактараш, мемнан элнам арален кодаш чыла калык тыршен. Ме нуным курымеш шарнен да нунын дене кугешнен илаш тӱҥалына!

Читайте нас:

Главный редактор - Губаев Игорь Иванович.

При использовании материалов гиперссылка на сайт cholman.info обязательна.

Категория информационной продукции 12+

Об использовании персональных данных

Связь, информационный технологий да массовый коммуникаций сферым эскерыше Федеральный службын Башкортостан Республикысе Управленийже 2016 ий 11 июльышто ПИ ТУ02-01543 № дене регистрироватлен.

Мы в соцсетях:

ВКонтакте - vk.com/cholman

Telegram - https://t.me/cholmantv

Я.Дзен - https://dzen.ru/cholman

ОК - ok.ru/cholmanrb

TikTok - tiktok.com/@cholman.tv

Телефон

Телефон: 8(34783)7-07-97.

Электрон почто

[email protected]

Адрес

Адрес редакции, типографии: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, Березовское шоссе, 4А, 1 этаж. Для писем: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, 8-е почтовое отделение, а/я 116, для редакции газеты «Чолман».