Сар жапым мондыман огыл

Кугу Отечественный сарыште фашизмым сеҥымылан тений 75 ий лиеш. Мемнан элыште сар ик ешымат ӧрдыжеш коден огыл. Кажныжын кугезе кочашт, кочашт, ачашт але родо-шочшышт тушман ваштареш кредалыныт, шукышт вуйыштым пыштеныт.

Мыйын кочам, Аймурза Ишмурзинович Ишмурзин, 1914-1916 ийлаште Империалист, 1918-1920 ийлаште Граждан войнаште, 1941-1943 ийлаште Кугу Отечественный сарыште тушман ваштареш кредалын, чот эмганымыжлан мӧҥгеш колтеныт.

Кочамын шольыжо, Айтуган Ишмурзинович Ишмурзин, сар деч ончыч школышто туныктышо лийын. Сар тӱҥалме кечынак тудым элым аралаш наҥгаеныт, младший лейтенант лийын, пулемет взводышто кучедалын, 1942 ийыште Ленинград олам аралымаште вуйжым пыштен.

Ачамлан, Никита Аймурзинович Аймурзинланат, Кугу сарын тул лоҥгаж гоч эрташ пӱрен. Тудо 1925 ий 17 октябрьыште Караидель районысо Йылий ялеш шочын. 1940 ий июнь тылзыште Шопкер тичмаш огыл кыдалаш школым Похвальный грамот дене тунем пытарен. Школым тунем лекме нерген директор Мурзашевын кидым пыштыме чыла «визытан» отметкан свидетельствыжым кызыт мый аралем. Школ деч вара Эльян

педучилищыш тунемаш пурен. Тунем лекмеке, школышто пашам ышташ тӱҥалын. 1943 ий 25 январьыште, латшым ият ныл тылзаш улмыж годым, Кугу сарыш элнам аралаш наҥгаеныт.

Н. Аймурзин пел ий Оренбург областьысе Тоцкий олаште 53-шо запасной стрелковый полкысо учебный батальонышто курсант лийын. «Учебка» деч вара 4-ше воздушно-десантный гвардейский дивизийын 12-шо воздушно-десантный гвардейский стрелковый полкыштыжо стрелковый отделений командирлан шогалтеныт. Кугу сарын тулыштыжо кредалмыж нерген шуко каласкалаш огеш йӧрате, «Согыш - весела паша огыл» манеш ыле.

Ачамын икымше да эн йӧратыме наградыже «За отвагу» медаль лийын. Мыйын йодмемлан Оборона министерствын рӱдӧ архивше гыч тыгай справкым колтышт: «Приказ №19/н по 12-му воздушно-десантному гвардейскому стрелковому полку 4-ой воздушно-десантной гвардейской дивизии от 15.10.1943 г., «От имени Президиума Верховного Совета СССР награждаю медалью «За отвагу гвардии рядового Аймурзина Никиту Аймурзиновича - стрелка десантника 2-го батальона за то, что он 6.10.43 г. в бою под дер. Губин первым ходил в контратаки, увлекая своим примером остальных бойцов». Контратакыш эн ончыч нӧлталалтше-влакым немыч снайпер-влак чот лӱйкаленыт. Атакыш «Вперед за Родину, за Сталина!» манын кычкырен куржмо годым снайпер пуля автомат кучымо шола кидшын кок парня коклаж гыч чоҥештен лектын да коваштым кушкедын. Ачам оборонышто лийме годымсо ик случай нерген каласкален: «Сай, келге окопым кӱнчышым гына, старшина запас гранатым налын каяш шӱдыш. Старшина велыш кум-ныл метрым веле нушкын шуктышым, окопышкем мина толын возо да пудешталте. Йолташем-влак Никита колен манын шоненыт, а мыйым Юмо саклен кодыш».

Госпитальыште эмлалт лекмек, ачам 1944 ий январьыште РГК-н (Резерв главного командования) 222-шо истребительный противотанковый артиллерийский полкышкыжо логалын, тудым 76 миллиметран орудий командирлан шогалтеныт. Украиным, Польшым, Венгрийым, Чехословакийым немыч-влак деч утареныт. Сар корнышто шуко сай йолташыжым йомдарен. Орудий расчетшо чӱчкыдын вашталт шоген, йолташыже-влак я сусыргеныт, я илышышт кӱрылтын. Чот эмганымешкыже, пытартыш жапыште орудийын расчетшо тыгай лийын: ачам - Никита Аймурзин - орудий командир, марий, Башкир АССР гыч; Тарасов - заряжающий, руш, Свердловск ола гыч; Волченко - наводчик, украин, Украинский ССР гыч; Харцулава - грузин, Грузинский ССР гыч; Ибрагимов - узбек, Узбекский ССР гыч.

222-шо истребительный противотанковый полкым, кушто полыш кӱлын, тушко колтеныт, сандене ачам 1-ше да 4-ше Украинский фронтлаште кредалын.

Ачам чыла национальность, икте-весе дене ваш келшен, фашистым кырыме нерген ойла ыле.1945 ий 2 апрельыште Чехословакийысе Нистра ола воктен чот эмганен: шола кидышкыже да шӱйышкыжӧ осколко логалын. Тиде осколко дене ӱмыржӧ мучко, вес тӱняш кайымешкыже илыш. 1945 ий 2 апрель гыч 29 июль марте Венгрийыште Ньиредьхаза оласе госпитальыште эмлалтын. 1945 ий августышто мӧҥгеш пӧртылын.

Н.А. Аймурзин сар деч вара учительский институтым тунем пытарен. 47 ий туныктымо пашаште ыштен, йоча-влакым шочмо-кушмо элнам, вер-шӧрнам йӧраташ, аралаш туныктен. 1996 ий 28 декабрьыште ӱмыржӧ кӱрылтӧ.

Никита ачам да Муслима авам 51 ий пырля иленыт, куд икшывым ончен куштеныт. Ачамын сугыньжым шуктен, кумытын Благовещенск педагогический училищым тунем лекна: Тамара акам - 1976 ийыште, мый - 1978 ийыште, Юрий шольым - 1980 ийыште. Тамара акам Марий кугыжаныш пединститут деч вара кужу жап школышто тыршыш, Юрий шольым БГПИ-ште шинчымашым погыш, кызыт Уфаште туныктышылан ышта.

Читайте нас:

Главный редактор - Губаев Игорь Иванович.

При использовании материалов гиперссылка на сайт cholman.info обязательна.

Категория информационной продукции 12+

Связь, информационный технологий да массовый коммуникаций сферым эскерыше Федеральный службын Башкортостан Республикысе Управленийже 2016 ий 11 июльышто ПИ ТУ02-01543 № дене регистрироватлен.

Мы в соцсетях:

ВКонтакте - vk.com/cholman

Telegram - https://t.me/cholmantv

Я.Дзен - https://dzen.ru/cholman

ОК - ok.ru/cholmanrb

TikTok - tiktok.com/@cholman.tv

Телефон

Телефон: 8(34783)7-07-97.

Электрон почто

[email protected]

Адрес

Адрес редакции, типографии: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, Березовское шоссе, 4А, 1 этаж. Для писем: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, 8-е почтовое отделение, а/я 116, для редакции газеты «Чолман».