Куголя ден игыже-влак

Авашт, кечывал кочкышым ямдылымеке, игыже-влакым кочкаш ӱжеш, но нигӧ йӱкым ок пу. Пеш ӧреш да коляиге-влакын ачаштым кычкыралеш. Изаланыште чыла вере кычал савырнат - ик игымат огыт му. Куш пураш, кушто кычалаш манын, коля-влакын ачашт ден авашт, шортын-шортын, корно дене каят. Вучыдымын мӱндырнӧ пий опталтыме йӱк шокта. Лӱдмым монден, нуно уло кертмын тушко кудалыт. Ончат, пушеҥге воктене пий ырлен-ырлен опта, а ваштарешыже, пунжым овартен, ола пырыс мырла. Пушеҥге укшышто шинчыше лӱдшӧ коляиге-влак, ачашт-аваштым ужын, шорташ тӱҥалыт. Пырыс, тамле кочкышым шижын, пушеҥгыш тӧршта. А пий тидым веле вучен, очыни, - оптен-оптен, пырысым поктен кудалеш. Тыгай сӱретым ужшо куголя ава-ача игыштым утараш пижыт. Сусыргышо, лавыргыше игыштым пушеҥге гыч волтат, лопшудо лышташыш оптен, мӧҥгӧ шӱдырен кудалыт. Нуно пий ден пырыс деч утлымыштлан моткоч куаненыт, но кок игыштын уке улмым ужын, шинчавӱдыштым шылтен огыт керт. Юватылаш жап уке: пий ден пырыс, нунын тушманышт, уэш тышке толын кертыт! Вич игыштым шӱдырен (Кумытшо эмганен огыл.), воктенышт кудалыныт, пыкше-пыкше мӧҥгӧ миен шуыныт. Эмганыше да лӱдшӧ коляиге-влаклан авашт эмым йӱктен, шовыч дене пӱтырен пыштен. Молыштым леве вӱдеш мушкын да кошкаш сакален.

Тӧрланымеке, коляиге-влак ача-аваштлан мо лийме нерген каласкаленыт. Изаланыште шылын модмышт годым ала-кушеч ола пырыс толын лектын. Тудо кычалаш кодшо кок коляигым руалтен да кудалаш ямдылалтын. Тиде жапыште молышт, йӱкым колын, утараш пижыныт. Кидеш тоям, шаньыкым, шорвондым, товарым, кольмым кучен, почешыже кудалыныт. Пырыс лӱдмыж дене ик игым кудалтен коден, но тудым почеш чоҥештен мийыше олагорак чӱҥгал наҥгаен! Вес коляигыжым утараш шонен, моло иге-влак пырыс ваштареш кучедалаш пижыныт. Шуко жап кучедалыныт. Кугу зиянат лийын кертеш ыле дыр, но тугодым ала-кушеч кугу пий толын лектын. Коляиге-влак лӱдмышт дене пушеҥгыш кудал кӱзеныт. Пырыс коляигым нелын колтен да пий ваштареш пунжым овартен шогалын. Лач тугодым изаланыш коляиге-влакын авашт ден ачашт миен лектыныт.

Очыни, садланак пырыс кызытат колян тушманжылан шотлалтеш, а пий деч лӱдын коштеш…