Ик гана ужмеке, ӱмырешлан йӧратен шындет

Тымарте кушто лийынам? Молан тидын нерген нимат пален омыл? Очыни, кеч-моланат шке жапше. Тыге шыжым икымше гана Зюраткуль курыкыш походыш мийышым. Арамлан огыл ойлат: «Курыкыш ик гана мийымеке, тудым курымешлан йӧратен шындет». Мыйым тугодым тунар тӱрлӧ шижмаш авалтен - каласен моштышашлыкат огыл. Лач тугодым шкаланем вес ганат оҥай вер-шӧр-влакым ужын толаш товатлышым. 

…Тений Челябинск областьысе Таганай ден «Айысе притес-влак» манме курыкан вер-влакым ужын тольым. Шке шинча дене ужмо-колмо сӱрет кызытат кумылем вӱчка да чонем ырыкта. Шарнымаш ӱмырешлан! Мылам нигунам тыге сай да ласка лийын огыл. Нине ӧрыктарыше курык-влак кугу вий-куатым ешарышт. Иктым раш каласем: вес гана эше каем да молыланат кундемысе курык-влакым ужын толаш темлем. Тиде сылне сӱрет веле огыл, тыгак оҥай вашлиймаш, у еҥ-влак дене мутланымаш, а эше тушто компьютер ден телефон уке. Тӱҥжӧ - тыгай корныш улыжат ик (!) кечыште миен толаш лиеш. Арамлан огыл тудо «Каныш кечын туржо» маналтеш. 

Айысе притес-влак кӱкшӧ кошар пырдыж гай скала-влакым ушештарат. Нуным, Урал курык-влак кокла гыч кадыргыл-кудыргыл эртен, Ай эҥер йогымо корныштыжо пуйто шерын шынден. Притес-влак тӱрлӧ кӱкшытан да кужытан улыт. Нунын кокла гыч эн кӱкшӧ да ӧрыктарышыже - тиде Айысе Кугу притес-влак. Мыланна лач туштыжо лияш пиал шыргыжале. Курык, эҥер, мотор пӱртӱс - тыгай кӱкшыт гыч вер-шӧрым нимучашдымын ончаш лиеш. Тушто нигуш кӱзаш ок кӱл (туге гынат адреналин ситышын). Тушко шумеш миен коштын, вер-шӧр гыч кугу вий-куатым налме шуын. «Айысе притес-влак» вер-шӧрыштӧ экстрим-парк пашам ышта. Тушто тура сер ӱмбалне лӱҥгалтыш, кечыше кӱвар, зиплайн улыт, кандыра дене тӧршташ лиеш.

…Палемдыме верыш ме эрденак миен шуна. Тунам турист-влакат эше шагал ыльыч, йырым-ваш тымык, кайык-влакын мурымышт веле шоктен. Мый, уло виемым погалтен, тура тайыл ӱмбач зиплайн дене «чоҥештышым», кечыше кӱвар денат ошкыл эртышым. Зиплайн деч вара нимогай кӱвар лӱдыкшӧ огыл! А эше мыланна 400 йыжыҥан тошкалтыш дене кӱзаш кӱлын. Умбакыже мемнам тамле кечывал кочкыш дене сийлышт, да ме корнынам «кукшо» водопад-влак деке виктарышна. «Кукшо» водопад - тиде икмыняр ярус гыч шогышо кӱан кугу тошкалтыш.  Шошым левыше вӱд курык аҥ дене Ай эҥерыш йоген волымо годым нуно «ночкыш» савырнат. Мый тиде путешествий гыч кумыл нӧлтшӧ, шарнаш кодшо ятыр фото да видео дене пӧртыльым. 

«Таганай» национальный парк - тиде икмыняр километрыш шуйнышо тайга, кӱкшӧ курык да кӱан эҥер, олык да курык кокласе шкешотан тундра. Корнына кужу да оргажан лие - Таганайыш шуаш куштылго огыл ыле. Чумыржо ме тушко да мӧҥгешла 16 километр корным эртышна, туге гынат Таганайын изи ужашыжым веле ужын кертна. Мемнам тунам «Двуглавая сопка» хребетыш логалаш шонымо кумыл авалтен ыле. Эн кӱкшӧ верышкыже шуна вет содыки! Чодырасе йолгорно денат ошкылна, кечалтше кӱвар гочат лекна, корнышто южгунам, чарналтен, курык кокласе памаш гыч вӱдым йӱна, 700 йыжыҥан тошкалтыш дене кӱзышна, вара курыкан вер-шӧрыштӧ кӱшкӧ ошкылна, да теве тудо - курык вуй! Иктым каласем: тыршымына арам лийын огыл. Курык гыч волымо да мӧҥгӧ пӧртылмӧ корнынат шарнаш кодшо ыльыч, конешне… Тӱҥжӧ - Кечывалвел Уралысе курыклаш миен толаш оҥай турист тӱшка чумырген, да сай инструктор вӱден.