Осал паша

Мемнан тунемме жапыште сентябрь тылзыште школысо кугурак класс-влак колхозлан пареҥгым, ушменым, кешырым лукташ полшат ыле. Кудымшо классыште кок кече почела олымым каванлышна. Эше таҥасенна - кудо тӱшка шукырак каваным оптен.

Изиэм годым мый денем тӱрлӧ оҥай лиеден. 5-ше классыште тунеммем годым Тошто Яш сӧсна ферма воктен ора дене конден опталме пареҥгым сайлышна. Паша деч вара мӧҥгӧ, У Яшыш, пӧртылна. Йолгорно дене эҥер йымач ошкылна. Курыкан верыште илыше-влак пакчасаскам ӱланрак шындат ыле.

- Айста ковышта ден шере ревым налына, - мане ик ӱдыр.

Икмынярна, пече гоч тӧрштен, ик вуй дене ковыштам, ревым шупшын лукна (Шкенанат уло вет ынде!) да куржна. Тиде жапыште курык вуйышто шогышо ик кокай мемнам ужо вет.

- Эй, молан туге йодде налыда, шоҥго кокайын тудо, ода вожыл?! - мане.

Мый палышым, тиде Янсепа ковай. Мыйын ковамын кок шочмо акаже.

- Икыт-кокыт дене ок кӓме, - кычкыральым, а моло-влак уже куржыч, огыт пелеште.

Ялыштына кок урем кокласе корнывожыш шунат, Катя йолташем «Мемнан шкенанат уло, мылам ок кӱл, на, тылат лийже, ато авай вурса» манын, ковышта ден ревым мылам шуялтыш. Кок вуй ковышта ден кок шере ревым кучен, мӧҥгӧ велыш ошкылам, а шкеже шонем: «Мемнанат тыгай пакчасаска темыныс, молан нальым? Ынде авай деч логалеш!» «Еҥыным нимом йодде ида нал, кӧ шолышташ тӱҥалеш, тудо име гыч имньыш шуэш, вара четлык коклаш логалеш» манмыже ушыш тольо. Капкаш пурымо деч ончыч кидысе пакчасаскамым шкенан сад-пакчасе сирень коклаш кудалтышым. Кӱлеш вет, авай окна гыч ужын. «Сирень коклаш мом шолышыч, дӧп да дӧп шоктыш?» - авырыш вигак.

Мый ак-мук шогем. Каен, налын тольо. Кушечшым-можым ячыгенат ыш шукто, реве дене ик-кок гана перенат пуыш. Чынжым ойлаш вереште. Кастене ачай деч логале.

Икана изишт годым авай ден йолташ ӱдыржӧ еҥ пакча гыч ужар шоганым кӱрын лектыныт улмаш. Тидым аважын шольыжо пален налын. Авайым шке пакчашкыже луктын, кинде деч посна шоган солым пукшен. Мыняр кочкын дыр, шортын пытен. Седыге павай, ончыкыжо йодде налдымашын, шолыштдымашын, авайым туныктен, а авай - мемнам.

Эрлашыжым школыш мийышна. Урок тӱҥалме деч ончыч школ директор линейка лийшаш нерген увертарыш.

«Теҥгече пашам сайын ыштенда, бригадир кугу таум каласаш шӱдыш, - мане. - Но алама пашам ыштышат лийын. Айдимирова (ӱдыр фамилием), линейка ончык лек але. Тый теҥгече шоҥго кован пакчаж гыч ковыштам шолышт лектынат. Палет, тудо могай кокай? Тудын марийже Чапаевын дивизийыштыже тушман ваштареш кредалын, тыныс илыш верч вуйжым пыштен, а тый тидым от умыло? (Тудын эргыжым, лӱмжӧ Володя гынат, «Чапай» да «Чапай» манмым колынам, кызыт уныкаже-влакым «Чапай» маныт). Тыгай алама пашам ыштыше еҥ пионер лийын ок керт, класс командир, шӱйжӧ гыч галстукшым руден нал». Икымше чырык пытымеш, галстук деч посна коштым. Пеш чот вожыльым. «Йӧра, - шоналтышым, - вес ганалан акыл лиеш».