Порылык сеҥыш

Апрель шуо, игече шокшо. Вӱта гыч чыве волым кудывечыш луктым. Кудывечыште пукшаш тӱҥальым. Ик кечын кечываллан пӧртыльым, кочкашышт пыштышым. Савырнен каяш тӱҥальым - ала-мо ок сите гай. Ончем - комбо, кӱрка, лудо-влак улыт, чыве-влакат койыт. Ой-ой, агытан уке! Кычкырем, йырым-йыр ончем - уке. Вуйым нӧлталын ончальым гын, агытан леваш вуйышто шога. Вӱта омсаш тӱткын онча. Омса почылто, тушеч пелашем лекте. Шижтарен кычкыралын шым шукто, агытан вуйышкыжо тӧрштыш, чӱҥгаш тӱҥале. Пелашем, йолжо гыч руалтен, шӱдырен волтыш. «Чонешем витарышыч! Оралтыш лекташ эрык уке!» - агытаным рӱзен кычкыра. «Руалам, шӱетым руаламак! Кушто товар?» - йодо мый дечем. Кидем дене пум шелме турыш ончыктышым. Агытаным рӱчкален, пелашем тур деке ошкыльо. Тудыжо колышо гай кеча, йӱкшат ок лек. Пелашем кидышкыже товарым нале, агытаным туреш шуен пыштыш, руалашлан товарым нӧлтале.

А агытанын илымыже шуэш улмаш! Тудо кенета, капшым кӱш нӧлталын, пелашемым нерже гыч чӱҥгале. Товар пелашемын кидше гыч волен возо, вес кидше дене нержым кучыш. Агытан, тӧрштен кынелын, пӧртӧнчыл йымак пурен йомо. «Садак шӱетым руалам! Кучем! Ош тӱня тылат уке!» - кычкыра пелашем. «Сусырышкет пурак, лавыра логал кертеш, пуалеш. Агытаным вара кучет. Ондак сусыретым эмлена!» манын, пелашемым пӧртыш ӱжын пуртышым. «Агытан тыйым арамлан ок поктыл - ала-молан тылат сырен, ӧпкелен», - ойлем тудлан.

Пелашем ик жап шып шинчыш, вара кенета ушешыже возо: «Молан сырымыжым шонен муым. Мартыште игече леве ыле. Чыла вольык, сурткайык вӱта воктене кече ваштареш шыранен шогышт. Мый кечываллан мӧҥгӧ пӧртыльым, а кудывечыште - томаша: ава лудо куржеш, почешыже - агытан, а тудын почеш - узо лудо. Ава лудо нойыш, шӱртнен, волен шинче. Тупышкыжо агытан тӧрштыш. Узо лудо агытаным шулдыржо гыч шупшеш, шӱдырен волтынеже. «Ушдымо, мыняр чыве кудывечыште! А тылат ок сите, ужат?! Лудын кок вате веле вет» манын, шулдыржо гыч кучен, агытаным чыве коклаш кудалтышым. Тиде томаша деч вара агытан мыйым поктылаш тӱҥале».

…Агытан пӧртӧнчыл йымач кок кече ыш лек. Кумшо кечын, вуйжым луктын, пелашемын чыве-влакым сийлымыжым эскерыш. А кастене, лектын, чыве-влак коклаш пурен шинче. Пелашем тудланат тамле кочкышым шавалтыш. Тудыжо, шке кочде, чыве-влакым ӱжӧ, сийлыш! Тыге кечын пелашем воктеке лишемаш тӱҥале. Ик жап эртымек, кочкышым кидше гыч чӱҥгашат ыш лӱд. Тыге нуно уэш йолташ лийыч. Агытанат илыше кодо. Порылык сеҥыш!