Медитироватлен моштышо марий-влак

Пужышо, пужедылше еҥ-влаклан удам, йӧсылыкым ышта, пужа: еҥ, вольык, юто-влак дек тӱрлӧ черым колтылеш, шурно ден емыж лектышым пужа, вольыкым, ютым исыр кодаш ышта, кочкышым пужа, уда игечым конда. Нуным икмыняр тӱшкалан пӧлаш лиеш: пошарыше (айдемым гына огыл, вольыкымат пужен кертеш), сымыстарыше (йодшо еҥ могырыш вес еҥым савырен кертеш), йÿкшыктарыше (еҥ-влакым икте-весышт деч йӱкшыктарен кертеш, нунын коклам пудыратылеш), килам (келам)* шындыше, разымым* колтышо-влак (черым пуалме, шӱведыме йӧным ыштен але вес тӱрлӧ ыштен колтен кертеш).

Мужедмаш - уда шӱлыш, водыж-влак дене кылдалтын. Мужедше нунын деч полышым налеш. Тудо иктаж-мо кушто йоммым, кузе тудым муаш лиймым, кӧ черым колтымым, кузе мӧҥгешташ кӱлмым пала. Ялысе-влак, чер огеш парем але кызытсе медицина полшен огеш керт, иктаж-мо йомеш гын, эре тыгай еҥ дек коштыт. Мужедше-влак, мужедын, еҥ молан да кузе черланымым, кузе паремдаш лиймым, йомшым кушто мушашымат палат.

Мужедыт тӱрлӧ семын: шовычо дене, кидшер кучен, ногыт* дене (шаргӱ, пурса, немычпурса да моло), карт пыштен, шӱртеш сакыме име дене.

Иктыжым ончалына. Шовычо дене мужедмаш. 

Тидым эре арнян ик кечылаштыже эртарат (мутлан, кушкыжмын але шуматкечын, могай кечыжым ом пале). Мужедаш мамык гыч куымо (хлопчатобумажный) шовычым кучылтыт. Шовычым ик ганат огыт муш - вийже кая. Мужедме деч ончыч мужаҥче вате ӱпшым рончен колта, чыла шийдарманжым (шергаш, алга, кидшол да моло) налеш. Шовычо мучашым кылда, йол шуен, кӱвареш але олымбак шинчеш. Шовычын кылдышыжым пурлашкыла коден, йол ӱмбак пышта. Кылдымашке кынервуйжым коден, мужедше кынервуй гыч покшел парня марте кутышым виса, шола кидын кугу парняж дене палемда. Тидымак эше ик гана ышта. Ыштыме пашан дӱрыслыкшым тергаш, йышт гына куштылго йодышым пуэн, чын вашмутым пуа. Вашмут чын гын, пурла кидын покшел парняже шола кидын кугу парняш тӱкна. Уке - огеш. Чын гын, мужедмашым умбакыже шуяш лиеш. Уке гын, тиде кечын тыгай сомылым ышташ огеш йӧрӧ. Кок-кум гана тыге ыштымеке, мужедше тыгай иктешлымаш-влакым ыштен кертын: шинча возын, колышо кучен, мланде оза налын, вӱд оза налын, мардеж логалын, пуженыт. Мо лиймым палымеке, саде сомыллан мужедын. Тыгай пашам ыштымеке, сай толын лектын гын, пашадарым (оксам, пӧлекым) налын огыл. Юмын еҥже ю сомылым тыглай гына ыштышаш. Юмо мужедме гоч мужедшылан еҥым паремдаш корным ончыктен. Иктаж-мом налеш гын, Юмо тудын деч тиде ӱнарым налын кертеш. Шарлатан-влак гына, кудышт Юмо дене кылдалтын огытыл, оксала ыштат.

Мужедме деч вара мужедше юмылен. Юмылымашын йӧныштыжӧ ыштен кертдыме паша ончыкталтеш.

Мутлан, шинчавочмым шӧрымӧ.

Шара шинчан еҥ, шара ер кӧргыш пурен, шара ер пундаш гыч шара рокым луктын, шара теркем ыштен, шара шинчажым, кутырымо йылмыжым пӱчкын луктын, теркеш падыштен оптен, кугыжан кугу пазарыш ужалаш наҥгаен, кум кече коштын, ужален кертын огыл, мӧҥгыжӧ пӧртылын, шара шинчажым мӧҥгеш пыштен, ужшым ыштен, йылмыжым мӧҥгеш пыштен, кутырымым ыштен кертеш гын, тунам иже (еҥын лӱмжым ойла) шинча возын, йылмыже пурылтын кертше!

Тидымак умбакыже «шара шинчан еҥ» олмеш вес мутым кучылтын удылман:

Йошкар шинчан еҥ, ...

Шем шинчан, ...

Шунал шинчан, ...

Канде (зӓҥгӓр) шинчан, ...

Ужар шинчан, ...

Тиде мутым вӱд ӱмбалне ойлат. Вара тиде вӱдым черлылан подылтат але, умшаш налын, кум гана шинча вочмо еҥ ӱмбак пышкырат. 

Омо ужшо. Тудат уждымо йӧн-влак дене кылдалтын да нунын деч полышым налеш. Омо ужшо пала, кушто йомшым муаш лиеш, кӧ черым колтен, кузе тиде чер деч аралалташ. Чыла тидым омо кончымо гоч пала. Туддек шукыж годым йомшым кычалын, шочшын тазалыкшым паремдаш толыт. Тыгай сомылым ышташ еҥын картычкыже але иктаж-могай настаже кӱлеш. Омо ужшо тудым йодшын вуйжо йыр кум гана савыра да мындер йымак чыка. Омешыже тудлан йомшо настан кушто улмыжо коеш. Мутлан, йомшо ужар пече шойылно гын, уло, муылтеш. Йомшо еҥ тарванен гын, чонан, вашке толын лектеш.

«А такшым еҥлан йӱаш, кочкаш, шупшаш, ӱпшынчаш удам, пужымым огыт пу гын, ик тыглай еҥат пужен, локтен огеш керт», - манеш ыле ачам.

Юм але радамым палыдыме еҥлан тыгай пашам ышташ огеш йӧрӧ - тудо шке декше пӧртылеш, нелыже шке шочшыжлан лиеш. Садлан тыгай сомылым палыде ыштыманак огыл.

Тиде эн куштылго медитаций-влак. Тыгай кажне ялыштат уло. Кугу Юмо полшымо дене паремза, таза лийза. А тидлан ӱшанаш але уке, кажне еҥ шке уш-акылже дене шонышаш.

Кела - иктаж-мо уда, мутлан, ойго;

разым - чер;

ногыт - йоктараш лийме кугурак наста (шаргӱ, пурса), но ложаш але ошма огыл.