Марий йӱлам шуктен шогена

Жап эрта. Ялысе шоҥго-влак илыш гыч эркын каен шогат. Рвезе калык, пашам кычалын, олаш вашка. Мом ыштет, таче тугай саманыште илена. Чамай ялыштат, Ош Поро Кугу Юмылан вольыкым пуэн, ятыр жап кугу кумалтышым эртарен огытыл. Кӱсотыш коштмо корным воштыр, пушеҥге авырен кушкыныт. Кодший октябрьыште ончыч школышто ик классыште тунемше-влак Александр Апакетов, Борис Актюбин да мый, Станислав Аймурзин, Чамай ял лишне кумалме верыш коштмо корным эрыктышна. Мыланна Яков Апакетов ден Геннадий Саликов полшышт. Тунам Яков Апакетов кеҥежым кугу кумалтышым эртараш да Ош Поро Кугу Юмылан ош шорык пачам пуаш ойым ыштыш. Темлымаш чылалан келшыш. 

Йошкар-Олаште илыше Александр Апакетов шошым кумалтыш лийшаш нерген уверым колтыш. Тудо ятыр ий армийыште служитлен. Майор званий дене отставкыш лектын, Йошкар-Олаште ила. Ме Яков Апакетов дене ятыр ий ОВД-ште пашам пырля ыштышна. Коктынат капитан званий дене пенсийыш лекна. 

Кумалтышым Я. Апакетов ден Марина ватыже ворандараш сӧреныт, 15 июльлан Чамай ялын кӱсотыштыжо кугу кумалтышым эртараш шонымо нерген родо-шочшыштлан увертареныт. 

14 июньышто меат Юрий шольым дене Чамай ялыш кудална. Юрий Уфа оласе школышто туныктышылан ышта. Эрдене эрак, кече нӧлталалташ тӱҥалме годым, мончаш олтен мушкылтна. Ял мучко монча труба-влак гыч шикш лектын, калык кумалаш каяш ямдылалтын. Мончаште чыла удам, ойгым, йӧсым ару вӱд дене мушкын колтен, сай, поро чон да шонымаш дене, ош тувыр-йолашым чиен, калык кӱсотыш погынаш тӱҥале. Ош киндым, мелна кышылым ош шовыч дене пӱтыралын, меат кумалмашке тарванышна. 

Кумалтышым молла (Караидель районышто тыге маныт.) Ю. Васимов ворандарыш (Тудо «Марийцы Северной Башкирии» книгам возен да 2018-ше ийыште савыктен. Книгам Караидель да Мишкан районлаште илыше марий-влакланат лудаш темлем: тушто Башкирийыште илыше тӱрлӧ калыкын ожсо историйже нерген пален налаш лиеш). Ю.Я. Васимовлан кумалтышым эртараш Шопкер ял гыч В.Я. Ибулаев полшыш. Тудо ятыр ий школышто туныктышылан ыштен, кызыт пенсийыште улеш. 

Ош Поро Кугу Юмо сай игечым пӧлеклыш. Молла Ю. Васимов акрет годсо жап гыч толшо марий калыкын кумалтышым намийыме йӱлажым, чотшым чыла шуктен шогыш. Чоклымыж годым молла кумалаш толшо чыла марийлан да мландӱмбалне илыше моло калыклан тазалыкым, эсенлыкым, тату да тыныс илышым йодо. 

Чамай ялыште лу гыч эрыктыме шылым, шорык шыл лемеш шолтымо шемшыдаҥ пучымышым Юмылан пуышын да моллан пурымо суртыш наҥгаен кочкыт. 

Б. Актюбин дене Вера пелашыже кумалтыш гыч толшо калыкым вучен шогеныт. Ӱстеллашке тамле сийым, пурам шындыл ямдыленыт. Суртыш пурымеке, молла Ю. Васимов чыла калыклан сай сугыньым тыланен чоклыш. 

Тыге, марий йӱлам мондаш огыл манын, изи Чамай ялыштат, Ош Поро Кугу Юмылан вольыкым пуэн, кугу кумалтышым эртарен колтышна. Шоҥгырак-влакым ончен, рвезе тукымат ончыкыжым шочмо калыкын йӱлажым ок йомдаре манын ӱшаныме шуэш.  

И. Губаевын фотожо-влак, "Чолман" редакцийын архивше гыч.