Кугече - волгыдо пайрем

Кугече шошо пагытысе эн кугу пайремлан шотлалтеш. Тудым марий калык эре палемден.

Изарня - Сорта кече. Изарня колышым уштымо йӱлаште тӱҥ верым налеш. Тиде кечын чыла вере илыше марий-влак, колышо-влакым шарнен, сортам чӱктат, сандене тиде кечым «Сорта чӱктыш кече» манын лӱмдат.

Эрден эрак мончаш олтыман. Ожсо еҥ манмыла, эн ончыч кӧн монча шикшыже лектеш, тоштыеҥ-влак ты суртыш толыт. Мончашке мушкылташ кайыме деч ончыч суртоза тоштыеҥ-влакым ӱжеш. Озавате ӱстембаке тоштыеҥ-влаклан лӱмын посна кодымо кӱмыжым, совлам, коркам, сортам пижыкташ шоктем але моло атым шында. Шокте кӧргыш шыдаҥым пышта. Кугече кечын ямдылыме кочкышым: мелнам, комбо шыл дене шолтымо шӱрым, чиян муным да молым - эн ончыч тоштыеҥ-влаклан пыштыман.

Изи ӱстембалне шыште сорта эре йӱлен шогышаш. Сортам шке ыштыман. Тудым, шыштым левыктен, вичкыж шӱртеш пӱтырат.

Тошто марий-влакым мончаш пуртымеке, нуным пукшыман-йӱктыман. Шокте але моло ате йыр сорта-влакым шындыман. Сортам ондак Киямат тӧра ден Киямат саӱслан, варажым, кугезе коча да кувава гыч тӱҥалын, чыла колышо родо-шочшылан кажныжлан лӱмден шындыман да ылыжтыман. Тылеч вара, шужо манын, шоктешке мелнам тодышт кышкыман.

Кечываллан колышо-влакым ужатыман. Оза ден озавате тыге ойлат: «Ынде, тоштыеҥ-влак, мемнам вурсен ида кай. Ала йӱктен-пукшен моштен огынал, ида сыре. Ала шокшо шӱрымат жапыштыже пукшен огынал, нелеш ида нал. Шке пиалдам мыланна кодыза. Сайын миен шуза!» Тыгодым колышо-влакын ӱстембалсе кочкышыштым лӱмлӧ верыш луктын кышкалман, атыштым пӧртӧнчылан але клатеш кодыман, пӧртыш пуртыман огыл.

Кугече кечын кугу пашам ышташ ок йӧрӧ: пила, товар йӱкым лукман огыл, мландым кӱнчаш, оралтым ӱшташ ок йӧрӧ. Калыкыште тыге маныт: «Колышо-влакым ужатымеке, возын каналташ ок йӧрӧ - ий мучко капет неле лиеш». Тыгеракын Кугече пайрем эрта.

Тиде тӱняш толшо еҥ кайыде ок код, садлан икшыве-влакым пайрем радам дене палдарыза, шкаланна алмаштышым куштен шогыза. Мыланна марий йӱлам арален кодыман.

Сурт кумалтыш

Рушарня - кумалтыш кече. Комбыялыште Сурт кумалтышым мый шке суртыштем Кугече деч кум кече вара эртарем.

Кумалтыш кечын эрдене эрак мончаш олтыман. Мончашке ончыч ӱдырамаш кая. Мушкылтмеке, ару вургемым чиен, мелнам ышта. Мелна кышыл индеше деч шагал лийшаш огыл. Коҥгаш тӱрлӧ кочкышым кӱэшт луктеш, ӱстел сийым чумыра. Мыят монча деч вара кумалме вургемым чием. Суртышкына кумалаш шонышо ялысе калык чумырга. Нуно пеленышт кышыл мелнам да надыр оксам кондат. Чыла кондымо сийым ӱстелеш вераҥдена. Туштак пура лийман. Тиде пурам индеш пу атеш темена. Онаеҥ индеш эгерчым кӱэштеш. Ош Поро Кугу Юмылан кумалына.

Мо тугай надыр окса? Надыр оксам кумалаш толшо еҥ шке суртысо-влаклан, кугурак еҥ гыч тӱҥалын, изирак марте, лӱмда, вара - родо-шочшылан, суртлан, оралте печылан, вӱтасе вольыклан, пакчасаскалан. Тиде надыр оксам, яндар вӱд дене шӱалтен, колъялукеш пӱтырен пыштыман. Онаеҥлан пуымо годым тудо чара кидеш ынже логал, кӧн лӱмеш йодыда, могай тургыжланымаш уло, ойледа. Онаеҥ чокла.

Кумал пытарымек, мелна кышыл, тичмаш кинде гыч изиш чывыштал налын, эгерче-влакым пура атыш пыштен, надырым пуыман. Тидын годым тыгерак ойлыман: «Юмын витньызе, налын миен виктарен, шуктен пуыжо. Тул водыж, тыйынат шикшет кужу, йылмет писе; тӧрсырым тӧрлатен, налын миен виктарен, шуктен пу».

Ош Поро Кугу Юмо деч калык коклаште келшымашым, улан илышым, кап-кыл тазалыкым, чон ласкалыкым, кинде ден вольык перкем, шурно лектышым йодын кумалына.

Тиде кечынак, калык дене каҥашен, тений надыр вольыкым кӧ кӱсотыш пуэн кертме, лӱмден кодымо шотышто кутырен келшыман. Надыр вольык ошо лийшаш, тӱредме, тамгам пыштыме тагам ойырыман огыл, сур гайракымат пуаш лиеш, онаеҥ суртанын вӱташкыже пурен лӱмдышаш.

Читайте нас:

Главный редактор - Губаев Игорь Иванович.

При использовании материалов гиперссылка на сайт cholman.info обязательна.

Категория информационной продукции 12+

Связь, информационный технологий да массовый коммуникаций сферым эскерыше Федеральный службын Башкортостан Республикысе Управленийже 2016 ий 11 июльышто ПИ ТУ02-01543 № дене регистрироватлен.

Мы в соцсетях:

ВКонтакте - vk.com/cholman

Telegram - https://t.me/cholmantv

Я.Дзен - https://dzen.ru/cholman

ОК - ok.ru/cholmanrb

TikTok - tiktok.com/@cholman.tv

Телефон

Телефон: 8(34783)7-07-97.

Электрон почто

[email protected]

Адрес

Адрес редакции, типографии: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, Березовское шоссе, 4А, 1 этаж. Для писем: 452688, Республика Башкортостан, г. Нефтекамск, 8-е почтовое отделение, а/я 116, для редакции газеты «Чолман».