Илиш вел марийын койыш-шоктышыжо

Иктаж гана йоча-влакын ӱчашымыштым, эрге-влакын икте-весышт ончылно «А мыйын ачам... А мыйын ачам…» манын кугешнымыштым ужаш, колаш логалын мо? Кажне йочалан шке ачаже эн патыр, эн уста, икманаш, эн-эн-эн. «Молан?» маныда? А вашмутым чыланат палена. Ме нуным йӧратена! Айдеме кушкеш, уш-акылже вияҥеш. Ынде тудлан шочмо ялже, калыкше, йӱлаже эн-эн. Адак «Молан?» маныда. А тудо шкеже, ачаже, аваже тиде калыкын эргыже, ӱдыржӧ улыт, садлан, калыкшым ӱлыкӧ волтынешт гын, тудо шкенжым ӱлыкӧ волтымылан шотла. Тудат шкенжын калыкше дене кугешнынеже. Марин ял марий Эчук чӱчӱн ойлымыжо ушеш возо.

«...Ожнырак, 80-ше ийлаште, татарже, башкирже, марийже, пырля погынен, мутланен шинчена. Сар, генерал-влак нерген мут лекте. Иктыже каласыш:

- Мемнан, пошкырт-влакын, Шаймуратов генерална уло. А тендан, марий-влакын, генералдат уке.

Кенеташте марий-влак ак-мук лийна. Мо, чынак, мемнан генерална уло але уке? Иктат нимом ок пале. Но Анач марийым туге гына сеҥет мо? А КГБ генерал И.И. Искибаев нерген тунам нигӧ пален огыл. Секрет.

- Кузе туге марий генерал уке? - шоктыш кенета. - А генерал Епишев? Марий генерал, да эше могай генерал! Епи тукым. А Епишевын кӧ, кушеч улмыжым кӧ пала?

Тыге генерал Епишев марий калыкын чапшым арален кодыш.

Вес гана почтым вучена. Коклаштына таза кап-кылан, Андреевка ял гыч пеш кужаш да шуко гана шинчен лекше руш ыле. Тудын дене ала-молан ӱчашен огытыл. Кенета «авторитет» ойла:

- Те, марий-влак, идолопоклонник улыда. Пушеҥгылан кумалыда, а мемнан Юмына уло - Христос.

- Марий-влак пӱртӱслан: кечылан, кавалан, пушеҥгылан - кумалыт. Шинча ончыкет кондо, - манам, - куэм. Могай тудо вияш, лышташыже могай лывырге. Вожшо кузе мландеш пижын, воштырлаже кавашке, кечышке шуйнат. Мотор пушеҥге! А тый молан кумалат? Тиде пушеҥгын ик изи ужашыжлан.

Ончем, йошкаргыш, шинчаже кугеме, чечас пудешталтеш але кредалаш пижеш, шонет. Моло-влакат лӱдынрак ончат. Но «авторитет» нимат ыш пелеште. Омсам кроп петырен, лектын кайыш. Ну, шонем, эрла але кумышто иктаж-кушан вашлийын логалта. А лекте мӧҥгешла. Арня гыч кидым кучен саламлалте да «Молодец»» мане. Тыге мый тудын пагалыме айдемышкыже савырнышым. Виян вияным пагала!».