Все новости
Историй гыч
11 Кылме 2023, 12:57

Калык модыш - калык койыш

Моло калык семынак, марий калыкынат тӱрлӧ модышыжо шуко уло. Айдемын илыш курымжо семынак нунынат пӱрымашышт тӱрлӧ йыжыҥан. Иктышт, шке азапыштым эртарымеке, шулен йомыныт, весышт акрет годсек тукым гыч тукымыш куснен толыт.  Айдемын кап-кылжым, тазалыкшым да кӧргӧ вийжым шуарымаште модыш - ик эн тӱҥ эҥертыш. Калык модыш рвезе тукымым пашалан ямдылымаште, туныктымаште путырак кӱлешан. Тудо тыгак ушым, койыш-шоктышым вияҥден колтымаште, калык ой дене келшен илыше еҥым куштымаште шӱлаш кӱлшӧ юж гаяк.

Калык модыш - калык койыш
Калык модыш - калык койыш

ТУМНА

Оҥгым мланде ӱмбалан але кӱвареш ыштыман. Тудын покшелныже изирак оҥго - тиде тумна пыжаш. 

Модшо-влак кок тӱшкалан шелалтыт. Шерева почеш (лудышым але диалоган текстым кучылтын) вӱдышым ойырат. Покшелне тумна лиеш. Тудын верже изи оҥгышто. Кугу оҥго вес могырышто молышт верланат. Нуно янлык, кайык, лыве-копшаҥге семын койын коштыт, тӱрлӧ йӱкын варгыжыт. 

Вӱдышӧ кычкыралеш: «Йӱд шыҥалыкше дене толын шуын!» Чыланат шып лийыт, пуйто пычкемыш йӱд чылаштымат ик верыш пызыралын. Тумна сонарыш лектеш. Ончен коштеш, кӧ тарвана гын, руалта, пыжашышкыже наҥгая. 

Вӱдышӧ кычкыралеш: «Волгалтеш, кече лектеш!» Чылан адак веселан модыт, варгыжыт, лач оҥго покшеке гына огыт пуро. 

Вӱдышӧ уэш йӱд толмо нерген увертара. Тумна адак сонарлаш лектеш, тарванылше еҥым шекланен коштеш, тарванылшым пыжашышкыже нумалеш. 

Кӧ тумна пыжашыш ик ганат ок логал, тудо эн чулым, шкенжым шекланен мошта да сеҥышыш лектеш.

Автор:А. Китиковын «Марий калык модыш» книгаж гыч.
Читайте нас: