Все новости
Историй гыч
6 Ага 2022, 11:35

Маядык калыкын кочкышыжо

Кугезына-влакын кочкышыштышт шыл, шӧр, кол, шудо-влак шуко лийыныт. Тӱрлӧ шӱраш, пакчасаска, поҥго, кол гыч шӱрым шолтеныт да ужар кушкыл, торык, ӱмбал дене тамландареныт. Шӧреш але шыл лемеш шож, шӱльӧ да тар гыч пучымышым кӱктеныт. Пеш тамле пуштым ыштеныт. Тӱрлӧ ложаш гыч (ломбыгичке ложашымат кучылтыныт) тамле немырым шолтеныт. Пайрем годым лашкам, умачым ыштеныт. Коҥгаш шере мелнам, эгерчым, кульмакым, кинде кышкыме деч ончыч шушо руаш гыч салмагиндым, кавартмам кӱэштыныт. Молан дыр мемнан дене команмелнам ыштен огытыл, но пареҥге, маке, висте перемечым чӱчкыдын ыштылыныт.

Редакцийын архивше гыч налме фото.  Маядык ял йырысе пӱртӱс.
Маядык ял йырысе пӱртӱс.Фото:Редакцийын архивше гыч налме фото.

Тыглай кечын уржа киндым, пареҥгым (иктаж ХХ курым тӱҥалтыш гыч), ушменым, ревым, шӱрым, пучымышым, пуштым, тӱрлӧ немырым кочкыныт. Пайрем да кумалтыш йӱлам шуктымо годым кочкыш сайрак лийын: тӱрлӧ когыльым, мелнам, палышым, лашкан шӱрым ямдыленыт. Шуко еҥже лӱмын перемеч киндым, пареҥге перемечым, салмагиндым, кабартмам ыштен. 

Маядык-влак шӧрым, шовышо шӧрым, торыкым, ӱмбалым, ушкал да кайыквусо ӱйым, ойырымо шӧрым, туарам, тувыртышым, шолтымо але коҥгаш шындыме шылым, соктам, муным, тӱрлӧ немырым, пучымышым, муно оварчыкым кочкышлан кучылтыныт. Шопо, пура, сыра да мӱй пӱрӧ йӧратыме йӱышышт лийын. Пӱртӱс пуымо поянлыкымат: тӱрлӧ янлык ден кайыквусо шылым, емыжым, поҥгым - шӱкалын огытыл. Емыжым коштеныт, тӱрлӧ емыжгиндым ыштеныт. Поҥгым коштеныт, шинчалтеныт, тугак колым шолтеныт, шинчалтен коштеныт, печке-влакеш шинчалтен шынденыт. Шинчаллан Бирск воктенсе ерыш коштыныт - вӱдым шолтен пучыктараш пеленышт кугу подым да шкеныштын пуыштым намиеныт. 

Ош кинде, чай, сакыр да моло кочкыш варарак, XIX курым мучаште да ХХ курым тӱҥалтыште толын лектыныт. Кызытсе кочкыш моло калыкын деч шагал ойыртемалтеш, туге гынат еҥ-влак пайремлан лӱмынак шкенан марий сийым ямдылат.

Автор:И. ПЕТРОВ. Маядык ял, Дӧртыльӧ район.
Читайте нас: