Все новости
Историй гыч
19 Шыжа 2020, 15:45

Марий лӱм кугезынан

(Мучаш. Тӱҥ. 39, 40-ше номерлаште.)Перепись книгаште ожно ӱдырамаш лӱм-влакым серен огытыл, но шоҥгыеҥ-влакын ойлымышт да шочмо ялыштем илыше еҥ-влакын да моло районлаште улшо кугу ийготан кувай-влакын тыгай лӱмыштым ончыкташ лиеш: Унай, Уналче, Пенай, Пеналче, Айма, Аймалче, Сайнай, Сайналче, Пайралче, Песталче, Айгалче, Эмалче, Экалче, Шымалче, Пигалче - чыла вережат -алче пушкыдемдыше суффикс уло. Эн тошто лӱм-влак: Изыкай, Лыстанай, Кумчий, Кумший, Пикивий, Пикас, Кыльбика, Калинча, Бархий, Марзи, Марзиба, Мека, Мадина, Малика, Алика, Алипа, Алима, Алма, Алмабика, Алма, Айвика, Авида, Савида, Салипа, Салика, Салима, Самига, Кавида, Калима, Канипа, Кулина, Янипа, Ямила, Янач, Яндалче, Кулсипа, Кулзиян, Кулямал, Ямал, Менямал, Пета, Супия, Супиян, Сакиян, Сулий, Сулика, Сулбика, Сулкиба, Сакиба, Кулбази, Ална, Алина, Алтынбика, Алтынай, Алтын, Асыл, Асылий, Асылбика, Айстан, Пайстан, Айсуло, Пайсуло, Чапа, Чака да т.м.

Южо пӧръеҥ да ӱдырамаш лӱмлаште татар мут уло: Яндыбай, бай - татар йылмыште «князь» манмым ончыкта, Ямурза лӱмыштӧ мурза - «кугу чинан еҥ», Яшбулат, булат - «сталь», Яшкелде, яш - «молодой», келде - «пришел». Алтынбика, алтын - «золото», бика - «госпожа».
Марий Элыштат ожнысо марий лӱм-влак чылт пытен огытыл, шагал, но улыт, тидым лӱмлӧ еҥ-влакын фамилийыштышт колаш лиеш: Янаев, Янгабышев, Чемеков, Четкарев, Васинкин, Шабдаров, Конаков, Токтаров, Атлашкина, Сапаев, Ошуркин. Тыглай еҥ-влак коклаштат марий фамилийым ужаш лиеш: Апташева, Ашпатрова, Ибраев, Пайметов, Эльтемеров да молат.
Чаманен каласаш логалеш, илыш ончыко кая, научно-технический прогресс, урбанизаций (ола кушмаш) шке шем пашаштым ыштат: йоча-влак марла шагал мутланат, ача-ава-влак икшывыштым шочмо йылме дене кутыраш огыт туныкто, изинек рушла ойласат, марий лӱмым пуышыжым парня дене шотлаш лиеш.
Марий лӱмна чылт йомынжак огыл, улыт эше марий коклаште шке калыкыштлан, йӱлаштлан, йылмыштлан шӱман айдеме-влак. Шуэнрак гына йоча-влаклан марий лӱмым пуымым колаш лиеш, мутлан: Аксар, Яныш, Онар, Эрмар, Эркий, Эрвина, Эрвелина, Эвика, Эрвика, Эрвий, Салика, Савика.
Ончыкыжымат марий лӱмна, пушкыдо йылмына, сылне мурына, ямле, кӱдырчӧ гай тале куштымашна, шке шотан йӱлана ынышт йом, вияҥ шогышт ыле! Ош Кугу Юмо тидлан полшен, йӧным пуэн шогыжо!

Изображение Andrys Stienstra с сайта Pixabay

Читайте нас: