74 ий гыч… медаль озажым муын

«Шарнем, изиэм годым ачам деч йодынам ыле: «Сарыште мыняр немычым пуштынат?» «А кӧ пала? Чылан лӱйкаленыт, мыят лӱйкаленам. Кӧн пуляже мыняр немычым пытарен, иктат раш пален огыл», - вашештыш тунам ачам. «А тыланет ик медальымат пуэн огытыл мо?» манмемлан ойла ыле: «Эх, эргым, уке шол. Война мучаште ик медальым пуынешт ыле, но налын шым шукто, мемнам тӱрлӧ вере колтыл пытарышт. Ик гана военкоматышкат пурен лектым, но нимом рашемдаш ыш лий», - каласкалыш редакцийыште мутланымына годым салтакын эргыже, пашалан кӧра Калтаса район Актыган ял дене илышыжым кылдыше Илья Камаевич. Тиде ой тудын шӱмеш келгын шыҥен кодын, но ачажын илыме годым медальым пуымо нерген документлам верешташ йӧн лийын огыл.

Камай Ивашкинович Ивашкин 1921 ий 9 майыште шочын. Ешыште кум эрге да кум ӱдыр кушкыныт. Шужен ий улмашат, икшывым, ала илен лектеш, ала уке манын, вигак возыктен огытыл. Садлан шочмо кагазыштыже 1923 ийыште шочын манын палемдыме.

Илыш нелылан кӧра самырык-влакланат шуко паша логалын, но рвезе шинчымашым налашак тыршен. 1939 ийыште Эльян педтехникумыш тунемаш пурен, но ик гана физкультур урокышто, турник гыч волен возын, вуйжым эмгатен, садлан мӧҥгӧ пӧртылаш, колхоз пашаш кычкалташ верештын.

Сар тӱҥалмек, Йыван ден Гильван изаже-влак элым аралаш каеныт. Когыляныштат мӧҥгӧ пӧртылаш пӱрен огыл: Гильван увер деч посна йомын, Йыван йот элеш вуйжым пыштен. 1942 ий апрельыште Камайымат армийыш налыныт. Кум тылзаш кӱчык курсышто стрелоклан туныктен, фронтыш колтеныт. 1942 ий августышто рвезе нелын сусырген. «Кугу эҥер. Ик велныже ме, вес серыште немыч-влак верланеныт. Караулышто шогымо годым кенета оҥ гыч ала-мо перыш, винтовкем волен возо, шкеже шуҥгалтым. Вес сер гыч немыч снайпер лӱен улмаш», - каласкален икшывыже-влаклан. Пуля шола могыр оҥышкыжо логалын. Шола кид дене йӧршын нимом ыштен кертын огыл, сакен гына коштын. Тудым госпитальыш эмлалташ колтеныт, а декабрьыште комиссоватленыт.

Ялыш пӧртылмек, бригадирлан, учетчиклан ыштен. Ялыштат илыш неле улмаш, калык уло вий дене фронтлан полшаш тыршен, а шкеже пеле шужен илен.

К.И. Ивашкиным кокымшо гана 1944 ий августышто мобилизоватленыт. Ончыч Омский эвакогоспиталеш коҥла йымачше пулям луктыныт. Вара уэш фронтыш логалын, но тиде ганаже йот эл-влакым - Польшым, Чехословакийым, Германийым - утарымашке ушнен. Пытартыш кугу кредалмашыже 1945 ий 17 апрельыште Германийысе Кляйн-Крауша ял воктене лийын. Тушто немыч-влак ваштареш талын кредалмым 2-шо стрелковый полкын командирже, подполковник Болдыревын да штаб начальник Володинын кидпалыштым пыштыме 1945 ий 15 майысе 037/н номеран приказ ушештара:

К. Ивашкиным 1946 ий январьыште демобилизоватленыт. Сар деч вара колхозым йол ӱмбак шогалташ кӱлын. Пӧръеҥ-влак шагал кодыныт. Камай Ивашкинович кужу жап колхоз вольыкым ончен. Сай пашажлан шуко гана Чап грамотым да премийым кучыктеныт. Шоҥгемме велеш ороллан, учетчиклан ыштен.

1951 ийыште Корак ял гыч Меҥалчым марлан налын. Пелашыж дене коктын кум ӱдырым да ик эргым ончен куштеныт. Тачысе кечылан 16 уныкашт да 27 кугезе уныкашт уло. Нуно чылан кочашт дене кугешнат.

Каласыман, кӱшнӧ ончыктымо приказым Илья Камаевич ятыр ий гыч, мемнан илышыште Интернет кугу верым налаш тӱҥалмек гына, «Память народа» сайтыште верештын. Тулеч вара Россий Федераций Оборона министерствын Кадр-влак шотышто тӱҥ управленийжын вуйлыкшылан ачажлан, К.И. Ивашкинлан, илымыж годым кучыктыдымо «За отвагу» медальын удостоверенийжым ешыжлан аралаш пуаш йодмашым колтен. Ик жап гыч РФ Оборона министерствын Рӱдӧ архивше гыч Янаул военкоматыш вашмут толын, тушто медальын удостоверенийжым налаш военный комиссариатыш могай документ дене мийышашым умыландареныт.

Шукерте огыл Ивашкинмыт ешыш поро увер толын шуын. Тений Сеҥымаш кече годым Калтаса селаште нунылан ачажын сар годым сулен налме шергакан наградын - «За отвагу» медальын удостоверенийжым кучыктышаш улыт.