Совет Армий радамыште служитлыме годым…

Кажне пристаньыште пароход шогымо годым ме, куд рвезе, кокымшо пачаш палуба гыч вӱдыш тӧрштылына ыле. Дербешка пристаньыште мыйын шола пылыш чорам кушкедалте. Тыге Казаньысе медкомиссий военный училищыште тунемаш йӧрдымылан шотлыш. 

Мӧҥгӧ пӧртылмек, Бирск больницыште пылышым-логарым-нерым эмлыше врач кочай Подлачинов каласыш: «Тылзе еда мый декем приемыш толын, темлымемым тӱрыс шуктет гын, идалыкат пеле гыч тыйым армийлан йӧршым ыштем…» Ракмат тудлан, мутшым шуктен керте. Караидель райвоенкоматын медкомиссийже мыйым армийыште служитлаш йӧршылан шотлыш. 

1955 ий 20 октябрьыште ик эшелон дене Совет Ушемын тӱрлӧ верлаж гыч погымо новобранец-влакым мӱндыр Приморский крайысе Ворошилов-Уссурийск олашке намиен шуктышт, тушечын грузовой ГАЗ-63 машина-влак дене тӱрлӧ военный частьлашке наҥгайышт. Ме, 230 рвезе, Раздольный поселкыш логална. 

Кок арня гыч, физподготовкым текшырыме кечым эртарен, 120 виянрак салтакым полковой школыш тунемаш ойырышт. 

Текшырыме годым турникыште кок упражненийым ыштыктышт, тидыже мыланем шагалла чучо. Сержант деч йодын, полк командир деке лишемымат, «Товарищ полковник, разрешите мне дополнить» манын йодым. А тудо «Да, пожалуйста, охотно посмотрим» манын вашештыш. Мый нелырак кок упражнений деч вара «Кече» манмым пӱтырен ончыктышымат, полковник деке строевой ошкыл дене лишемын, «Товарищ полковник, я так рад за Ваше разрешение» манын тауштышым. Полковник, шинчыме олмыж гыч кынелын, мыйым вачем гыч вӱчкалтыш: «Будешь отличником Советской Армии». Тиде тат гыч командирна-влак ончылно мыйын чап нӧлталалте. Полковник Чап грамотымат кучыктыш. Службышто тиде икымше поощрений лие, а демобилизаций марте 33-ыш шуо, тушеч кум ганаже - шочмо верыш кӱчык отпуск. Ик отпускшо 42 сутка шуйныш, молыжо 30 сутка дене. Тидыже пешак сай! Южо салтак кум ий служитлыме жапыште ик ганат отпускыш ыш логал. 

Мемнан Шавлинский краснознаменный гвардейский мотострелковый полкышто Совет Ушемын тӱрлӧ кундемлаж гыч рвезе-влак служитлат ыле… Украина гычат ыльыч. Иктыж дене пеш чот келшышна. Георгий Кирьянов пеш ласка кумылан рвезе ыле, тачат ушештарен илем. 

А уда койышан украин рвезе-влакым кызытат шыдешкен шарналтем, фамилийыштат мондалтын огыл: Редько, Сидоренко, Писаненко. Руш рвезе-влак нуным «бандеро-влак» маныт ыле. Мыйым нуно кузе гына кӓмытен огыт мыскыле ыле?! Полкышто ик марий рвезе гына ыльым, капемат эн изи: кӱкшытем - 152 см, нелытем - 52 кг гына. 

Нуно кумытынат мыйын полкышто чыла шотыштат чолга улмемлан кӧранат ыле. Редькожо чӓндыр кӱкшӧ капан, нимолан ӱнардыме ыле, турникыште ужава гай кечен. Сидоренко пеш кӱкшӧ (192 см), 90 кг дечат неле ыле. «Тыгай тыгыде марий-влак, кушеч улыда? Ме тендан нерген нимом колын огынал. Пудыргышо карандаш гай тыглай ончымаште огыдат кой, микроскоп денат ужаш ок лий дыр. Йол йымалне пернылат» да моло тӱрлынат ойлыштыныт. 

Икана столовыйыш кечывал кочкышлан тарваныме деч ончыч казарме ончылно каналтыме годым Редько мыйым адак игылташ тӱҥале. Шкенан кундемысе Шаран район гыч пеш келшен илыме кок татар рвезе, «Тудлан кӱлешыжым ончыкто кызыт» маншыла, мыланем шинчаштым пӱяльыч. Мыят нуным умылышым. Редькон кок кидшымат капше пелен ишыктен кучышым. Тудо кидшым мучыштарынеже, но утлен ок керт. Мый эше чотрак пиктем, ом колто, виемат сита. Варажым канаве воктек нумалын лишемден, ӧрдыжлужым мушкындо дене рыден, шӱкал колтышым - тудо канаве вес могырк лектын возо. Уло полковой школ курсант ден сержант-влак рӱж воштылаш тӱҥальыч. А Редьколан намыс вет. Тулеч вара мыйым кӓмытен мыскылымым чарныш.