Куандарыше вашлиймаш

Шым ӱдыр йолташна тӱрлӧ амаллан кӧра погынымашке толын ышт керт, но шӱм-чонышт дене мемнан коклаштак лийыныт манын шонем. Эльвира Адлова (Шаран район гыч, тыште да умбакыжат чылаштым ӱдыр годсо фамилийышт денак возем - авт.) эре йыҥгыртыш, мемнан дене кас мучко кылым кученак шогыш.

Жап писын эрта улмаш. Ийготна дене пел курымым вонченна гынат, чонна дене тугаяк чулым, самырык годсо гаяк писе кодынна. А кузе икте-весынам шокшын вашлийна, ӧндалалтна! Нимучашдыме кутырымаш, воштылмаш, мурымаш, куштымаш кас мучко йоҥгышт. Вашлиймаш касым муро дене тӱҥална. Туныктышына-влаклан чын илыш корныш лекташ полшымыштлан таум ойлышна. Вӱдышӧ-влак икте почеш весылан мутым пуышт. Лидалан чылан «Ош куэ» мурым мураш полшышна. Тиде мурым Вениамин Иванович Токтаев ныл йӱк дене мурыкта ыле! Лида Сайпушева (Мишкан район Йошкар Памаш гыч) ден Галя Байдимирова (тудо районак, Пайтара ӱдыр) шке илыш корнышт, пашашке кузе логалмышт нерген пеш оҥайын ойлышт. Лида 35-ше ий Татышле районысо Башкия школышто тӱҥалтыш класслам туныкта. Тиде ялысе рвезылан марлан лектын, кум эргым ончен куштеныт. Уныка-влак куандарат. Галялан кечын пошкудо Ялгызнарат ялысе кыдалаш школыш «сар автобус» дене кошташ верештеш. Галянат кок икшывыже кугем шуын, шке ешышт дене илат. Кова лӱмымат нумалеш. Тӱшкагудышто илыме жапым пеш шокшын шарнен ойлыш, шинчавӱд лекмеш воштылтыш. Ирина Байрамова ден Марина Ибакаева Балтач район гыч улыт. Нуно коктынат мураш пеш уста улыт улмаш. Иринан кок икшывыже да ныл уныкаже уло. Шке ешыж нерген каласкалымеке, пелашыж дене коктын марий такмак-влакым йоҥгалтарышт. Марина Ар Мишкан ял гыч. Пелашыж дене кум йочам ончен кугемденыт, илыш корныш луктыныт. Ынде кова-коча улыт. Маринат йӧратыме мурыжым муралтыш. Марийже дене коктынат ялысе ансамбльыш коштыт, тӱрлӧ верлаш мураш-кушташ мият. Лена Кугубаева ден Алена Иванова мемнан группыш кокымшо курсышто ушнышт. Тыгай погынымашыш икымше гана толыныт. «Мемнан дене пырля тунеммыланда огыда ӧкынӧ?» йодышлан Лена пеш шуко поро мутым каласыш, ончыкыжат пырля миен-толын илаш темлыш. Мишкан район Нерге ялыште шке сурт-пече дене ила, марийже дене кок икшывым кугемденыт, кок уныкашт кушкеш. Аленан (Мишкан район Тымбай ял) ик уныкаже уло, кум икшыве гыч ик эргыже кызыт «шокшо точкышто» служитла. Ава чон тургыжлана, вургыжеш, садлан тудо илыш эмен лийже, элнам аралаш кайыше эргына-влак таза-эсен пӧртылышт манын ойлыш. Рита Яшкузинам Инна «космос» гоч кычал муын. Нуриман район гыч улшо ӱдырна 35 ий мемнан дене кылым кучен огыл. «Алфавит почеш списке мучаште возат ыле, ынде - тӱҥалтышыште, Алексеева улам», - палдарыш шке илыш корныж дене. Шке ялысе рвезе дене ешым поген, кум ӱдырым ончен кугемденыт. Школышто тӱҥалтыш класслам туныкта, эше паша гыч каяш ок шоно. Ирина Аптулганиева Калтаса район Кугу Агытан, Жанна Ильтубаева Изи Агытан гыч улыт. Ялыштак ешым погеныт, туштак илат. Ялысе школым петырыме деч вара Ирина Краснохолмский селаште йочасадыште пашам ышта. Тений ӱдыржӧ аспирантурым тунем пытарен. Тиде авалан пеш кугу куан! Жаннан кузе пелашыж дене палыме лиймыж нерген каласкалымыже пеш чот келшыш (посна ойлымашым возышашлык). Кызыт тудо сурт сомылым шукта, шым ӱдыр уныкаштлан куанен ила, нунылан пижым, носким, тӱрлӧ вургемым пидеш. Яра жапыште ял клубыш мураш-кушташ коштеш. Мӱндыр корным кӱчыкемден, Марий Эл гыч Эльвира Киликаева пелашыж дене толын. Марий Эл йокмаж дене сийлыш, шкеж нерген ойлыш. Кызыт тудо библиотека пашаеҥ улеш. Кок икшывым ончен куштен, но эше кова лийын огыл. Света Ташпикова ден Оля Муратова Благовещенск гыч причёска-влакым ыштен  толын шуыч (ола ӱдыр улыт вет, меже - ял гыч). Оля Изяк кыдалаш школышто завуч пашам намия. Пашаже сай кайымылан кӧра шуко Чап кагаз дене палемденыт. Тудын суртыштыжо Валерий Леонтьевымат муаш лиеш (кугу эргыжым тыге лӱмден). Изирак эргыже эше школыш коштеш. Света школ паша деч кораҥын, кевытыште ышта. Илышлан куанен ила, тений пелашыж дене коктын кугу пӧртым налыныт. Кок эргышт кугем шуын, уныка куандара. Кугу пӧртышкӧ унала ӱжӧ. Светан ойлымыж гыч пале лие, ынде Благовещенск педколледж йыр парк лиеш. Пуйырен гын, ямле кеҥежым ужаш миена, шочмо педучилищына йыр коштын савырнена! Инна ден Роза Абхаликовамыт (кум шочмо улыт) Шаран кундем гыч толыныт. Роза Сокто ялыште пиалым муын, ешым поген, тусо кыдалаш школышто тырша, башкир йылмымат туныкта. Рвезына годсо гаяк писе улеш, уна-шамычым вашлияш йӧрата. Август мучаште Эльвира Адлова ден коктын мемнам пеш шокшын вашлийыч. Газет гоч нунылан пеш кугу таум каласынем! Роза шке икшывыж деч посна эше акажын ӱдыржым йол ӱмбак шогалтен. Инна - мемнам ик тӱшкаш чумырышо йолташна (Инна, пеш кугу тау тыланет!) Туймаза олаште шке пачерыштыже ила, кок эргым  кугемден, уныкажат уло. Сима йолташнамат тудак (Мишкан район Арзамат ӱдыр) кычал муо! Газет гоч Караидель район Шопкер ял гыч Оля Ишмурзинамат кычал муын кертына дыр манын шонем. Юля Айтукова да мый Калтаса район Келтей ял гыч улына. Юля йолташем распределений почеш руш ялыш логале. Калегин школ петыралтмеш, туныктышылан пашам ыштыш, ик жап Мераҥ школышто тыршыш. 25 ий ыштыме деч вара «выслуга» манме канышыште улеш. Сергей пелашыж дене кок икшывылан кӱшыл шинчымашым пуышт. Илыш - тӧрсыр корно, чылажымат эртыман, куанат, ойгат лиеш. Кок «йошкар» дипломан Андрей эргышт ӱмыр лугыч лие… Юля, чаманымаш мутым чыла тӱшкана дене каласена. Таза-эсен лийын, ончыко сайын илаш, илышым йӧраташ тыланена. Яночка уныкат тылат вийым пуэн шогыжо. Таня ӱдырет ден веҥыч куандарышт! Мый Келтей ялыштак илем. Келтей кыдалаш школышто 35-ше ий изи йоча-шамычым лудаш, возаш, шотлаш, пӱртӱсым эскераш, илышым умылаш туныктем. Мо оҥай, ме Юля дене коктын ик кечыште марлан лекна (1988 ий 25 июнь). Икте-весына деке сӱаныш миен ышна керт, садлан кызыт чӱчкыдын вашлияш  тыршена. Ӱдырем ден эргым ынде кугу улыт. Ончыкыжым кова-коча лияшат пуйырыжо. Алёна Бадамшина ден Полина Игнаева - Мишкан район Ардаш ял ӱдыр-влак. Алёна Йошкар-Олаште пединститутышто тунеммыж годым Калтаса район Васола рвезе дене палыме лийын. Кугубаевмыт еш ынде Калтаса селаште ила. Кок эргым кугемденыт, уныкаштат уло. Полина нерген посна каласыме шуэш. Ме вет тудым кумшо курсыштак шке районысо У Эшым рвезе Анатолийлан марлан пуна. Тиде ийынак Феликс лӱман эргышт шочо. Ме тудым чылан «сын полка» манаш тӱҥална. Кызыт «сын полка» шуко икшыван ача улеш! Полинан Стелла ӱдыржӧ аважын корныжым тошка, йӱдвелне туныктышылан ышта. Вашлийме касым Полинан суртыштыжо шуйышна. Озавате мемнам вашлияш пеш чот ямдылалтын. Ӱстел тич сий-кӧрматым ямдылен! Лыжган гына муралтенат колтыш. Мемнам тыге шокшын вашлийметлан, Полина, пеш кугу тау! 

Кок рвезына нергенат каласыме шуэш. Иктыже - Владимир Ильич, весыже - Владимир Илаевич. Владимир Илтубаев Пӱрӧ районысо Соказа школышто тырша. Ватыже - Чорай ял ӱдыр. Шӧртньӧ медаль дене тунем пытарыше ӱдырым кугемденыт. Володя студент илыш гыч шуко историйым ойлыш, чылажымат возенат от пытаре! А Владимир Ильич Хамитовым чыла еҥ пала. Тудо кушко гына миен, мом гына ыштен, кӧ дене гына вашлийын огыл! Тудак мемнам Чорайыш погыш. Илышыжым клуб паша дене кылден, «Акарт» ансамбльым вуйлата. Еш илышыж нерген возаш ик лаштыкат ок сите… Кугу поро чонан Айдеме! Кастене Ардаш клубышто чон почын мурышна, рахатланен куштышна.

Вашлийме кече шижде эртен кайыш. Ойырлаш жап шуо. Татышле да Шаран гыч толшо-влак малаш кодыч, молына, чеверласен, веран-верышкына каен пытышна. Тыгай поро погынымаш кажнынан чонышто куан тулым чӱктыш да пуйто шулдырым куштыш. Пеш кугу тау мутым, мӱндыр корным шотыш налде, тендам вашлиймашышке кондышо але сурт сомылым виктараш кодшо пелашда-влаклан каласынем. 

«Икте-весым пагален, 

Икте-весым арален,

Йӧраталын илыза,

Илышлан куаныза!»