Все новости
Илыш пасу
15 Июнь 2020, 12:35

Поро деч порым огыт кычал

Ял. Кажне ял икте-весыж деч калыкше, койыш-шоктышыжо, сурт-печыже, урем ден пöрт воктенсе арулыкшо да моло дене ойыртемалтеш. Тушто илыше еш-влакат тӱрлӧ лийыт. Мый ик ялысе кум ешын илыш-йÿлаже да пÿрымашыже нерген каласкалынем.

Митя ден Любан ешыштым ял калык пиаланлан шотлен. Вате-марий коктынат специалист лийыныт: Митя - чоҥышо, Люба - зоотехник. Ешыште кум чапле йоча кушкын. Кугуракше, визымше классыште тунемше Микал, ачаж гай чуриян, тудын гаяк столяр пашалан уста кушкын. Милаша (Людмила) ден Малаша (Мария) ÿдырышт шке коклаштышт ойыртемалтыныт. Милашам ик вел гыч ончалат - ачаж гай, вес могырым - аваж гайрак, тудо пеш пашаче улмаш. Эн изишт, Малаша, аваж гай яллан эн мотор ÿдыр лийшашла чучын.
Ласкан илыше еш нимогай ойго лийшашым шижын огыл, а тудо тошкалтыш мучаштак вучен шоген. Ик кечын пашаште Митян ӱмыржӧ лугыч лийын. Йоча-влакым ончен куштымо сомыл пӱтынек Любан вачӱмбак возын. Нунылан кочкыш сай лийже манын, ушкалым пытарен огыл, сöснам, чывым, комбым ашнен. Вӱташтышт шорык гына лийын огыл. Тудо йоча-влакым сайын чикташ тыршен, шкеж нерген гына шонен огыл, тугат пайрем калык коклаште эреак эн мотор улмаш. Арамлан огыл уста шофёр, ялыште эн ончыч кÿрен «Нивам» налше Василий Любан ӱмбак «шинчажым пыштен». Но Люба пöръеҥ-влакым кораҥынрак кошташ тыршен. Василийын шкет ÿдырамашым савыраш шонымыжланат вашештен огыл. Кузе да кунам нуно икте-весышт дене лишемыныт, нигӧ ок пале.
Василийын шке ешыжымат удалан шотлаш лийын огыл. Варвара пелашыж дене кум икшывым куштеныт. Ешышт ялыште уланлан шотлалтын, садлан озан ойжо почеш Варвара, пашаш коштде, мӧҥгысӧ сомылым гына ыштыл илен.
Ӱдырамашым ондалет мо? Василийын йӱд еда суртшо гыч кушко йомаш тÿҥалмыжым тогдаен да Любалан ӱчым ышташ шонен пыштен. Коклан вуйыштыжо пеш осал шонымашат шочын. Ялыштышт туткар ок лий гын, тиде шонымашыже кушко шуктен кертеш ыле ала? Тидын нерген шоналташат лÿдыкшӧ.
Ялышт курык ÿмбалне, кумда келге эҥер лишне верланен. Вес серыш кÿвар гоч имне да машина дене, а викше моторан пуш дене вонченыт.
Ик кеҥеж кечын Витя ден Вера шудо солыма гыч пöртылыныт. Кече шичме велым виян йÿрым але шолемым шижтарыше кÿреналге кÿдырчан йÿр кÿзен. Пырдыж гай пылым волгенче тул ярым чот коркален, кÿдырчö рашкалтылмыж еда пушым кумыктышаш гай чытырыктен. Вате-марий эҥерым вонченыт, пуш кандырам кылден, савам, товарым нумалын, шунан тура серыш кÿзаш тÿҥалыныт. Тыгодым волгенче волгалтын, кÿдырчö рашкалтен - кок еҥ шуҥгалтын да тетла кынелын огыл.
Йол ӱмбалне пеҥгыдын шогышо еш шаланыш. Апшатчылан ыштыше суртоза ден ургызо пелашыже уке лийыч. Кум йоча тулыкеш кодо. Тойымо деч вара икмыняр кече гыч нунын капка ончыкышт машина толын шогале. Йоча-влакым чиктен луктын, йочапöртыш наҥгайышт. Ончен кодшо Варя, Василийын ватыже, йоча-влакым пеш чаманыш. Арамлан огыл ойлат: «Авалан еҥ йочат шкенжын гай». Тудын уш ден чонжо унчыли савырныме гай лийыч, вет Варваран титакшылан кöра Любан йочаже-влакымат тыгай пÿрымаш вучен кертеш ыле. Осал шонымаш ÿдырамашын ушыж гыч ÿмырешлан лекте.
Варя, Любан шорык межше укем пален, ешлан шижтарыде, тудлан да йочаже-влаклан носким пиде да шылтен сакыш. Икана Любан йочаже-влак олыкыш шинчаланшудо погаш Варян окнаж ончыч эртышт. Тудо пидышым пуртыш да йоча-влаклан пуэн колтыш. Изи-влак пöлеклан пеш куанышт. Ик жап гыч шымше классыште тунемше эргыже авашт деч таумутым каласыш.
Ойлен колтымо кугу тау Варваран кумылжым чот нöлтале. Тудо шоналтыш: «Поро деч порым огыт кычал. Мо эше тудлан илышыштыже кÿлеш?»

Изображение reenablack с сайта Pixabay

Читайте нас: