Все новости
Илыш пасу
16 Апрель 2020, 13:35

Рвезе жап ушеш возеш

Айдеме мландӱмбалне ик гана ила. Рвезе жап кызытат уш гыч ок лек. Эре полышкалыше, кеч-кунамат эҥертыш лийше еҥ-влакым шарналтем. Тудо жапыште лийшым пӧртылташ ок лий гынат, вашлийын, мутланен шинчыме шуэш. Тыгай жапыште мый кидышкем «Чолман» газетым налам. Келшыше статья-влакым уэш-уэш лудын лектам. Пуйто авторышт да тӱҥ геройышт-влак дене палыме улмо гай чучеш. Чынак, ятыр авторышт палыме улыт, поснак ожно Краснокам педучилищыште тунемше-влак.

Краснокам педучилищышке мый 1954-ше ийыште тунемаш пурышым. Тушто ик марий курс гына ыле. Училищыште икшыве-влакым туныкташ гына ямдылен огытыл, шкеннам илашат туныктеныт. Педучилищын пакчаже ыле. Тушто ме, тунемше-влак, пашам ыштенна. Пашам ышташ торешланен огынал, чылан тунемаш, стипендийым налаш тыршенна.
Благовещенск педучилищыш кусарымыштат мемнам лӱдыктен огыл. У вере икымше кече гычак шкем сай могырч ончыктенна. Курсышто йолташна-влакын критикышт, профком (Миша Кусукбаев), комсорг-влакын (Виталий Калиев) пашашт мемнан эҥертышна лийыныт.
1958-ше ийыште Благовещенск педучилищым тунем пытарымек, лу ӱдыр-эрге да физкультур пӧлка гыч Володя Цыпленков Мишкан районыш пашаш каенна, конференцийыште пырля лийын. Мый, толшынак, икшыве да нунын ава-ачашт-влак дене палыме лийынам. Тунам тугай жап ыле. Туныктышылан, школышто туныктымо деч посна, агитатор лийман ыле. Совхозлаште паша кайымым - механизатор, доярке-влак фермыште кузе пашам ыштымым - эскерыман ыле. Ялысе самырык ӱдыр-эрге-влак денат пашам ышташ логале, чылалан жапым мумо. Арзамат тӱҥалтыш школышто икымше ий А.А. Бабиков дене йоча-влакым туныктышна. Тудо пеш мастар гармоньчо ыле. Рвезе ӱдыр-эрге-влак дене тунам художественный самодеятельность сомылым тарватышна. Клубым Маруся Николаева (Йылыш ӱдыр) вуйлатен. Тудо пеш чот полшен. Ме, кружокым чумырен, пошкудо яллашке концерт дене кудалыштна. Я. Васильев, П. Бикмурзин, Артем Я., Лена Я., Изилай, Маня Д., Саня С., Марфа (Кӧм монденам гын, ида ӧпкеле.) пеш чолга ыльыч.
Ме билет-влакым ямдыленна, погымо оксалан Арзамат фермылан шовычым, окна-влаклан шторым ургенна, ӱстел модыш-влакым (домино, шахмат, шашке), ведра, вӱдлан бочкым налынна, «Молния» да «Боевой лаштыкым» возен луктынна. Тушто механизатор-влакын да доярка-влакын пашашт нерген возенна. Механизатор-влак кокла гыч Борис Байгазов ойыртемалтын, передовой дояркат Арзамат ферма гыч ыле.
1960 ий июльышто Мишкан районышто Акбулат ял воктен чодыра кӧргысӧ аланыште «Чайка» пионерлагерь почылто. Тушко Мишкан гыч чыланам конден кодышт, пушеҥге, шудо, саска-влак деч посна нимат уке ыле. Икмыняр кече гыч тиде верыште палатке ола «шочо».
Д.Я. Яметовын тале организатор улмыжлан кӧра, «Чайка» шке пашажым сайын шуктыш. Пионерлагерьыште ик сменыште ятыр сомыллан тунемалте. Тыгай опыт школ пашаште ӱмырешлан кӱлеш лие. Лагерьыште пионер илыш мыланна, можыч, жапын-жапын нелырак лийын гынат, икшыве-влаклан келшен. Яметовын ӱдырамашыжым, Ксениям, поварлан ышташ йодынна ыле. Тудо икшыве-влакым сайын пукшаш тыршен, мемнамат ыш обижае. Лагерьжат ямле вер-шӧрыштӧ верланен: йырваш чодыра, эҥер, ужар шудо да саска, а изи ерыште лилий-влак пеледыныт. Сидор Федорович (Фамилийжым ончыктымо огыл - ред.) сылне вер-шӧр-влакым, лагерьысе илышым войзыде кодын огыл.
Лагерьыште смена тӱҥалме годым икмыняр кече йӱран ыле, но вара игече сайланыш. Эртараш палемдыме спорт да тазартыме мероприятийым, поход-влакым чыла ыштен шуктышна. Кугурак пионервожатыйлан Валентина Добрынинам шогалтышт. Тудо Благовещенск педучилище деч вара Чорай школышто вожатыйлан ыштыш, вара Мишканысе Пионер пӧртыштӧ методистлан тыршыш. Мый кок ийжымат Арзамат тӱҥалтыш школышто ыштенам. Туныктымо пашаштем тыгай опыт пеш кӱлеш лие, молан манаш гын 1990 ий марте ола воктенсе лагерьлаште внеклассный пионер пашам ятыр шуктенам. А 2001 ий июньышто ик сменым икшыве-влак дене Шем теҥыз воктене «Юнга» лагерьыште (Одесса область, Украина) канышна.
Валентина Добрынина Мишкан район деч вара Марий Элыш кусныш, Москва оласе Н.К. Крупская лӱмеш Тӱвыра институтым тунем лекте. Пашам Оршанкысе педучилищыште ыштыш. Мый И.Н. Ульянов лӱмеш Ульяновский пединститутым тунем пытаренам. Ӱмыреш йӧратыме пашам - йоча-влакым ончен-куштымо, туныктымо, шуарыме сомылым - шуктенам.
Читайте нас: