Уста каменщик

Тимирхан Тимиргалиевич Тайсарин 1956 ий 3 сентябрьыште Шаран район Янахмат ялыште шуко икшыван ешыште шочын. Ялысе школышто 7 классым пытарыме деч вара Гулмен акаже Благовар район Покровка ялыш илаш наҥгаен. Тушто рвезе 8 классым тунем пытарен да кеҥежым шке ялышкыже пӧртылын. 9-10 классым Акпарс школышто тунемын. Тунам Янахмат гыч шуко ӱдыр-рвезе тиде школышто кыдалаш шинчымашым налын. Кажне кечын, йӱрым, лумым ончыде, курыкан чодыра гоч вич-куд уштышым тошкеныт. Кукшо годым йолын, велосипед дене, телым ече дене коштыныт. Тимирхан тале спортсмен, ече дене куржталмаште школын да районын чемпионжо лийын. 

Школ деч вара кеҥежым ялыште пашам ыштен, шыжым армийыш налыныт. 1974-1977 ийлаште Совет Армий радамыште лийын. Таза кап-кылан рвезе Краснознаменный Тихоокеанский флотыш логалын. Кум ий Владивосток олаште корабльыште служитлен. Сайын служитлымыжлан командований рвезым 1976 ийыште кок арнялан отпускыш колтен. 

Армий деч вара Тимирхан Туймаза оласе янда заводыш машинистын полышкалышыжлан пашаш пурен. Пел ий гыч ялыш шкетын илыше шоҥго аважым ончаш пӧртылын. Шуко шонкалыде, вигак РМСО-н чоҥымо бригадыштыже тыршаш тӱҥалын. Янахмат ялыште фермым, Нурейыште школым чоҥеныт. Тыге Тимирхан кермыч опташ сайынак тунем шуын, садлан олаште чоҥымо пашаште ышташ кумылжо лектын. 1979 ийыште, угыч Туймазаш каен, «Туймазынефтестрой» трестын 3-шо чоҥышо управленийыштыже каменщиклан ышташ тӱҥалын. Пашажым йӧратен, ий еда мастарлыкше шуаралтын, разрядше кушкын. 1984 ийыште Тимирхан Тимиргалиевичым бригадирлан шогалтеныт. 10-13 пӧръеҥан бригадыже пашам сайын шуктен, садлан чӱчкыдын нуным тӱрлӧ вере командировкыш колтылыныт. Калтаса район Кутерем поселкышто школым, Уфаште нефтьым перерабатыватлыше заводышто административный зданийым, Татарстанысе Муслимово селаште да Шараныште школым да моло объект-влакым чоҥеныт. Тӱҥ паша верлаже Туймаза олаште да Серафимовский поселкышто лийыныт. 

Чоҥышын профессийже куштылго огыл: вий-куатым, чытышым, пеҥгыдылыкым, сай тазалыкым йодеш, но суапле, тудын дене кугешнен кертшашлык. 

«Туймазаште вич пачашан пӧрт-влакым шуко чоҥенна. А мыняр школым, йочасадым, столовыйым, моло зданийым ыштыме?! Пел Туймазаже мемнан кид дене нӧлтымӧ», - шарнен ойла тудо. 

Т.Т. Тайсаринын фотожо-влакым Туймаза, Октябрьский да Уфа олалаште Чап оҥашке пижыктеныт. Бригадыжын сайын пашам ыштымыже да социалистический таҥасымашлаште эре ончылно улмыж нерген «Ленинский путь» (кызыт - «Туймазинский вестник»), «Слово строителя» газетлаште ик гана веле огыл возеныт. Тыршен ыштыше каменщикын пашажым кӱкшын акленыт: «Коммунистический пашан ударникше» значок, 1990 ийыште «Латкокымшо пятилеткын ударникше» знак дене палемденыт, шуко гана Чап грамотым, таумутан серышым кучыктеныт. Кодшо курымын индешлымше ийлаштыже 3-шо чоҥышо управлений тудлан «Жигули» автомашинам черет деч посна налаш талоным пуэн. Автомобильым Тимирхан, Тольятти олаш миен, завод гычак налын конден. Российын паша ветеранже Т.Т. Тайсарин 2016 ий гыч сулен налме канышыште улеш. 

1980 ийыште Тимирхан Акпарс ялысе Дийын пайремыште Алман ялеш шочын-кушшо Вера лӱман марий ӱдырым вашлийын да йӧратен шынден. Верат Туймазаште чоҥымо пашаште малярлан ыштен. Пел ий келшымеке, самырык-влак 1 майыште сӱаным эртарен колтеныт. 

Тимирхан ден Вера вич ий пырля 3-шо чоҥышо управленийыште пашам ыштеныт. Варажым Вера, пенсийыш лекмешкыже, 21 ий Автобензовоз-влакым лукшо заводышто малярлан тыршен, машина-влакым чиялтен. Ешыште кок ӱдыр да ик эрге шочыныт. Тимирханын шоҥго аважат нунын дене пырля илен. Самырык ешлан паша гыч ныл пӧлеман пачерым пуэныт. 

Ий-влак эртыме семын икшыве-влак кушкын шогалыныт. Кугу ӱдырышт, Надежда, Уфаште педуниверситетым тунем пытарен. Кызыт ешыж дене Туймазаште ила, «Автобензовоз-влакым лукшо Туймаза завод» ПАО-што социальный обслуживаний пӧлка вуйлатышын пашажым шукта. Марийже СВО-што элнам арала. Кок эргышт уло. Тайсаринмытын Любовь ӱдырышт ешыж дене Туймаза воктен Агиртамакыште ила. Шке пӧртым шуктен пуреныт, кок эргым ончен куштат. Люба - ургызо, марийже - чоҥышо. Кок ӱдырыштат, олаште кушкыныт гынат, марий йылмым палат, ойласенат моштат. Ава-ачашт дене марла веле мутланат. Чаманен каласаш логалеш, Тайсаринмытын кушкын шушо 20 ияш Андрей эргышт автоаварийыште ӱмыр лугыч лийын.

Тимирхан ден Веран пырля илымыштлан вес ий 45 ий лиеш. Кызыт чоҥышо-влакын ешышт Шаран селаште кок пачашан кугу кермыч пӧртыштӧ ила. Тудым эркын-эркын шке вий дене чоҥеныт. Пӧртым нӧлташ кушкын шушо икшыве-влак да родо-шочшышт шуко полшеныт. Тимирхан чылаштлан таум ойла. Кугу пӧрт яра ок шинче, ӱдырышт ден уныкашт чӱчкыдын толыт. Моло шочшыштат нуным огыт мондо, кажныжым сайын вашлийын ужатат. 

Вате-марийын сурт-оралтышт кугу. Пакчаштышт пареҥгым да моло пакчасаскам куштат, шудыланат вер ситышын, эше ныл казам, кеҥежым комбым, бройлер чывым ашнат. Сурт сомылым ышташ вийышт да тазалыкышт ситышын. Тимирхан ден Вера кок пече меҥге гай улыт - икте-весылан эҥертен илат. Тыге неле пагытшат куштылгынрак чучеш, куанжат кужунрак шуйна.

Тимирхан Тимиргалиевич пушеҥгым шынден, эргым ончен куштен, пöртым чоҥен, тугеже, чын пöръеҥ улеш.