Ӱмыр мучко - туныктымо пашаште

Муро корнылаште чын каласыме: «Шочын-кушкат ик вере, ӱмыр эрта вес вере».Меат Ардаш ялеш шочын-кушкынна, а ӱмыр корнына тӱрлӧ ялыште шуйна. Акамлан Тӧҥгак, мылам Монар лишылыш савырненыт. Илыме ялна-влак тора улыт гынат, икте-весына дек миен коштына, телефон дене йыҥгыртен мутланена. Пырляна годым эреак шочмо ялнам, йоча да самырык годсо жапнам шарналтена. 

Ме ялнан эн тошто уремжын кӱшыл мучаштыже илена ыле. Ала-молан изина годым пошкудына-влак мыйым але акамым вашлийытат, эре «АляГаля» манын ойлат ыле. Мый кызытат шонен ом му, молан тыге? Ала чынжымак ойырен пален огытыл, ала мемнам, изи-влакым, куандараш шоненыт.

Йоча жапна сай шарнымашым коден. Пакча шеҥгелсе кӱкшӧ курык гыч ече, издер да таз дене мунчалтенна. Лум пургыжтен шындыме верыште окопым ыштенна да ӱдыржӧ-эргыже пырля лумым кышкылт модынна. Авай ден ачайлан полшаш тыршенна. Кеҥежым кугырак ийготан еҥ-влак дене пырля пасушко шӱкшудым сомылаш, шудым погаш, амбарыш пырчым пуалташ коштынна. Кӱтӱ деч вара ушкалым пукшаш луктын, йӱд марте юарлен модынна.

Тачат  шарнем, кузе акам мыйым да йолташ ӱдырна-влакым ӱстел коклаш шынден туныктен. Шкеже туныктышо лийын, классысе доска олмеш оҥаш мел дене возен да мыланна умылтарен. Санденак, очыни, тӱҥалтыш классыште йоча-влакым туныктымо пашам ойырен налын. Да икымше туныктышыжат, Е.А. Аптулманова, акамлан пример лийын.

Кандашымше классым (тунам выпускной класс лийын) тунем пытарымеке, Благовещенск педучилищыш тунемаш пурен. 1974-78 ийлаште училищыште шинчымашым поген да направлений почеш Балтач районысо Тӧрсола школышто тӱҥалтыш класслам туныкташ тӱҥалын. Икымше туныктышын ой-каҥашыже, поро ойжо, туныктымо методикыже кугу полышым пуэныт. Педучилищыште тунемме шинчымашым пеҥгыдемдаш, у методикым пален налаш манын, 1981-86 ийлаште Йошкар-Олаште Н.К. Крупская лӱмеш пединститутышто заочно тунемын. Тӧҥгак ялыште паша вер лийын огылат, пошкудо Тошто Эшым ялысе школышто марий йылмым да литературым туныктен. Паша вер лекмеке, Тӧҥгак тӱҥалтыш школышко куснен.

10 ий школ директорын пашажым виктарен, ял калык дене кылым кучен, «Алан» ансамбль дене мурен коштын. 37 ий йоча-влак дене, коллектив дене пырля каҥашен пашам ыштымаш поро шарнымашым коден.

Галина Анатольевна 3 икшывылан ава, 9 уныкалан кувава улеш. 65 ий илыме жапыште чылажат лийын: нелыжат, куштылгыжат, пайремжат, ойгыжат. Но чытыш, илышым умылен моштымаш вий-куатым ешареныт. «Кӧлан тау мутым каласымет шуэш?» манын йодмемлан тыгерак вашештыш: «Эн ончычак авам ден ачамлан, ешемлан, мыйым илыш корныш лукшо туныктышо-влаклан. Кугу таум икымше туныктышем Елизавета Алексеевналан каласем да тазалыкым, кужу ӱмырым тыланен кодам».

Пагалыме, йӧратыме акайна, кокайна Галина Анатольевна, сылне пайрем кечет дене, шушаш У ий пайрем дене шокшын-шокшын саламлена да пеҥгыде тазалыкым, волгыдо вий-куатым, шӱм-чон ласкалыкым, рыскалан кужу ӱмырым тыланена.